Бүгінде Түркістан облысында шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау, өңірдегі инвестициялық ахуалды және бизнес климатты жақсарту жұмыстары жалғасып келеді. Өткен жылы Түркістан облысының экономикасына 972 млрд. теңге тартылып, алдыңғы жылмен салыстырғанда 126,1%-ға артты. Оның ішінде жеке инвестициялар 705,1 млрд. теңге болса, бюджеттік инвестициялар – 266,9 млрд. теңге. Өсім динамикасы бойынша облыс республикада 3 орында тұр. Үкіметпен бекітілген жоспар (908,2 млрд. теңге) 107%-ға орындалды. Аталған саладағы көрсеткіштер мен жоспарлар Түркістан облысы әкімі аппаратының апталық отырысында талқыланды. Облыс әкімі Дархан Сатыбалды бұл бағыттағы жұмыстарды әлі де жандандыра түсіп, жаңа өндіріс және жұмыс орындарын ашу маңызды екенін жеткізді.
– Біздің басым бағыттарымыз – инвестиция тарту, өндіріс және жұмыс орындарын ашу. Жауапты басқарма басшылары мен аудан, қала әкімдері бұл бағыттағы жұмысты әлі де жандандыра түсуі керек. Инвестиция тарту жұмысы жыл, он екі ай бойы үздіксіз жүргізілсін. Шағын және орта кәсіпкерлікті дамытуда жүйелі мәселелер бар. Нақты жұмыс істеп тұрған кәсіпкерлерді тіркеп, есепке алу қажет. Шағын және орта кәсіпкерлікке тұрғындарды ынталандыру, қолдау көрсету жұмыстарын жандандырыңыздар – деді Дархан Сатыбалды.
Түркістан облысының кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасының басшысы Нұржігіт Мырзахметовтың айтуынша, 2023 жылдың ІІІ тоқсанындағы көрсеткіш бойынша тікелей шетелдік инвестициялар көлемі 492,0 млн. АҚШ долларын құрап, жылдық жоспар (451 млн. АҚШ доллары) артығымен орындалды. 12 айдың қорытындысы 530,0 млн. АҚШ доллары болады деп күтіліп отыр. Былтыр 126,9 млрд. теңгеге 56 инвестициялық жоба іске қосылды. 2024-2027 жылдар аралығында жүзеге асырылатын, жалпы құны 3,3 трлн. теңгегені құрайтын 173 инвестициялық жобаның пулы қалыптастырылған.
Өткен жылы шетелдік және отандық компаниялармен 94-тен астам кездесу мен келіссөз жүргізілді. Қытайға, Өзбекстан және Австралия елдеріне кәсіпкерлермен бірге іссапарлар ұйымдастырылды. Нәтижесінде жаңа жобаларды жүзеге асыру, жұмыс істеп тұрған зауыттарды кеңейтуге 1 трлн. теңгеге жуық инвестиция құйылуда. Биыл облыстық делегация Түркия, Ресей, Қытай, Өзбекстан, Иран және Вьетнам елдеріне іссапар жасайды деп жоспарланып отыр.
Облыста шағын және орта кәсіпкерлікке қолдау көрсету арқылыоң өсімге қол жеткізілді. Өңірде 207 мыңға жуық шағын және орта бизнес жұмыс істейді. Кәсіпкерлер саны бойынша Алматы және Астана қалаларынан кейін 3 орында тұр. Кәсіпкерлік субъектілерімен өндірілген өнім көлемі 27,5%-ға артып, 1,2 трлн. теңгеге жетті. Бұл – 9 айдың көрсеткіші, 12 ай нәтижесімен 1,6 трлн. теңгеге жетеді деп болжанып отыр.
Мәжілісте Түркістан облысы кәсіпкерлер палатасы директорының орынбасары Ербол Әуелбековтің де есебі тыңдалды. Ол 2023 жылы кәсіпкерлердің құқығын қорғау бойынша 180 өтініш түскенін, 80 сұрақ оң шешімін тауып, 960 млн. теңгеге кәсіпкерлердің мүліктік құқықтары қорғалғанын мәлімдеді. 1 241 кәсіпкерге 1 300 қызмет көрсетілген. Жалпы 556 жоба сүйемелденіп, 360 салықтық есеп тапсырылды, 170 бизнес-жоспар әзірленген.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев экономиканы әртараптандыру, импортқа тәуелділікті барынша азайту мәселесін күн тәртібінен түсірген емес. Бір сөзбен айтқанда, билік тарапынан ел экономикасын көтерудің барлық алғышарты пысықталды. Енді өңірлерде жұмысты жүйелі түрде жүргізіп, Президент тапсырмасын сәтімен іске асыру керек.
Қазақстан шетелдік инвестиция тарту жағынан әлемде үздік ондықтың қатарында. Алтыншы орында. Халықаралық сарапшылар жүргізген зерттеу нәтижесі осындай. «FDI Intelligence» талдау орталығы Азия, Африка, Таяу Шығыс және Еуропа елдерінің экономикалық өсімін зерттеген. Рейтингте Азия елдері көш бастап тұр. Сонымен Қазақстанның инвестициялық әлеуеті қандай? Президент тапсырмасымен инвесторларды жан-жақты қолдау шаралары қалай жүзеге асып жатыр? Айя Мүтәлі анықтап көрді.
Еліміз инвестиция көлемі бойынша посткеңестік кеңістікте көш бастап тұр. Орталық Азия елдеріне тартылған барлық инвестицияның 61 пайызы бүгінде Қазақстанға тиесілі. Пандемия кезінде де негізгі капиталға салынған қаржы 17,2 млрд долларға жетті. Ал былтыр бірінші жарты жылдықта ел экономикасына 13,3 млрд доллары көлемінде инвестиция құйылған. Қаражаттың көбі Нидерланд, АҚШ, Швейцария, Ресей және Қытай елдерінен тартылды.
Бауыржан Айтқұлов, «KAZAKH INVEST» ҰК» АҚ жобалар департаментінің директоры:
Біздің елімізге іссапармен өздеріңіз білетін үлкен экономикалық бағдарламамен Франция президенті Э. Макрон келді. Сингапур Республикасының президенті Х. Якоб ханым, Германия федеральді президенті Штат Майэр, Чехия премьер-министрі келді. Сол сапар аясында бірқатар инвестиция тарту бойынша құжаттарға қол қойды.
Сыртқы істер министрлігінің дерегінше, былтыр 70-ке жуық ірі жоба бойынша келісімшарт жасалған. Оның дені білім, электр энергия, газ, қойма шаруашылығы мен транспорт саласына бағытталды. Ал өңірлер бойынша Астана, Алматы қаласы мен Ақмола облыстарына көбірек қаржы тартылған. Сонымен бірге, Қазақстан нарығында өз филиалдарын ашуға ниетті шетелдік компаниялар да артқан.
Ренат Бектұров, «Астана» халықаралық қаржы орталығының басқарушысы:
Бізге Тиктоктың аймақтық офисі көшіп келді. Осында ашылды. Ол үлкен компания. Әлемдегі 50 ірі компанияның ішіне кіретін шығар. Сонымен бірге, үлкен төрттік аудиторлық компанияға кіретін КПМДЖИ өзінің аймақтық офисін осында көшірді. Полиметалл әлемдегі он ірі алтын өндіретін компаниялардың бірі Ұлыбританияны юрисдикциясы Астана халықаралық қаржы орталығына көшіп келді.
Ал инвестициялық жобалардан бюджетке түскен салық жылдан жылға артып келеді. «Астана» қаржы орталығы 2022 жылы түсім 25 млрд теңгеге, ал былтыр 30 млрд-қа жуықтағанын айтады. Отандық сарапшылар елдегі инвестициялық әлеуеттің жылдан жылға артуын инвесторларға жасалған қолайлы жағдаймен байланыстырып отыр.
Ернар Серік, экономист:
Тек саяси тұрақтылық емес, Қазақстанда баяғыдан бері келіп жатқан қазіргі макроэкономикалық тұрақтылық, заңнамалық тұрақтылық, инфрақұрылымды жақсартуы транзиттік ахуалды көбейтуге жасалып жатқан шаралар сол инвесторлардың назарында деп ойлаймын. Сондықтан біздің ел қазіргі таңда дүниежүзінде 10-дыққа кіріп отыр.
Айя Мүтәлі, тілші:
Жалпы Президент экономиканы одан әрі көтеру үшін 2029 жылға қарай инвестиция көлемін 150 млрд АҚШ долларына жеткізуді тапсырды. Ал жоспарды орындай алмағандар жауапсыз қалмайды. Өңірде инвестициялық ахуал нашар болса, министр де, әкім де жазаланады деп Жарлық шығарған болатын.
