ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНДА 114 МЫҢ ГЕКТАР ЖЕРГЕ СУ ҮНЕМДЕУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ ЕНГІЗІЛДІ

5
Бұл туралы Орталық коммуникациялар қызметінің баспасөз мәслихатында Түркістан облысының әкімі Нұралхан Көшеров баяндады.
– Мемлекет басшысының су үнемдейтін озық технологияларды жедел енгізу жөніндегі тапсырмасына сәйкес өңірде кешенді шаралар жүзеге асырылуда. Су үнемдеу жүйелерін қолдану ағын суды екі есеге дейін үнемдеп, ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін үш есеге дейін арттыруға мүмкіндік береді. Түркістан облысы еліміздегі суармалы жерлердің төрттен біріне иелік етеді. Суармалы алқаптардың жалпы көлемі 554 мың гектарды құрайды. Биыл 27 мың гектарға су үнемдеу технологияларын енгізу жоспарланып, 59 мың гектарға орнатылды. Жоспар артығымен орындалды. Су үнемдеу технологиялары енгізілген жалпы жер көлемі 114 мың гектарға жетті, – деді Түркістан облысының әкімі Нұралхан Көшеров.
Суару технологияларының қолжетімділігін арттыру үшін өңірде алты кәсіпорын ашу қолға алынған. Олардың 4-еуі іске қосылды, алда тағы 2 кәсіпорын ашылады. Нәтижесінде 364 мың гектарға су үнемдеу технологиясымен қамтамасыз ету мүмкін болады. Болашақта бұл кәсіпорындар облысты және көршілес өңірлерді толық қамтамасыз етеді.
Отырар ауданында су үнемдеу технологияларын қолдану арқылы күріш өсіру жобасы жүзеге асырылды. Жоба құны 7 миллион АҚШ долларын құрайды. Тамшылатып суару технологиясын қолдану нәтижесінде өнімділік артып, су екі есе үнемделген.
Облыс аумағында ағын суды жеткізетін ұзындығы 12 731 шақырымды құрайтын 4 180 канал бар. Каналдардың 76 пайызының тозығы жеткен. Осы мәселені шешу мақсатында кешенді жоспар қабылданып, Ислам даму банкінің қаржысы есебінен 302 су нысанын жөндеу көзделген. Бұл жұмыстар аяқталған соң каналдардың тозу деңгейі 50 пайызға дейін төмендейді.
Бұдан бөлек, өңірде жалпы сыйымдылығы 121 миллион текше метр болатын төрт су қоймасын салу жоспарланған. «Бәйдібек ата» және «Қарақуыс» су қоймаларының құрылысы жүргізілуде. «Боралдай» және «Иқан су» қоймаларының жобалары әзірленуде. «Бәйдібек ата» және «Боралдай» су қоймалары іске қосылғанда Түркістан қаласы мен бес аудан тұрақты түрде 113 миллион текше метр сумен қамтамасыз етіледі. Сонымен қатар 16 мың гектарға жуық жердің су қамтамасыз етілуі жақсарып, ауыл шаруашылығы өнімдерінің көлемін жылына 200 миллиард теңгеге дейін арттыруға мүмкіндік туады.
Берілген шаралар су ресурстарын тиімді басқаруға, ауыл шаруашылығының өнімділігін арттыруға және өңірдің су қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған.

Түркістан облысы әлеуметтік-экономикалық даму тұрғысынан маңызды жобаларды жүзеге асыруда және агроөнеркәсіптік саланы жаңғыртуға ерекше назар аударуда. Соңғы жылдары облыста ауыл шаруашылығын жетілдіру, су ресурстарын тиімді пайдалану және экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз ету бағытында ауқымды шаралар қолға алынуда. Солардың ішінде 114 мың гектар жерге су үнемдеу технологияларын енгізу жобасы өңірдің экономикалық дамуына елеулі серпін беріп отыр.

Облыстың агроөнеркәсіптік потенциалы жоғары болғанымен, су ресурстарын үнемдеу мәселесі бұрыннан өзекті болды. Су – ауыл шаруашылығының негізгі тірегі, сондықтан оның тиімді пайдаланылуы өнімділік пен экономикалық тиімділікті арттыруда шешуші рөл атқарады. Осы мақсатта Түркістан облысында 114 мың гектар жерге заманауи су үнемдеу технологиялары енгізілді. Бұл технологияларға тамшылатып суару жүйесі, жаңбырлатқыш суару әдістері, жердің суқойма қабілетін арттыру шаралары және топырақты ылғалдандыру жүйелері кіреді.

Тамшылатып суару сияқты әдістер судың шығынын 30–50 пайызға дейін азайтуға мүмкіндік береді. Бұл тек су ресурстарын үнемдеумен шектеліп қалмай, өнімділіктің артуына және ауыл шаруашылығы дақылдарының сапасының жақсаруына ықпал етеді. Мысалы, мақта, дәнді дақылдар, көкөніс және жеміс-көкөніс өнімдері көлемі бұрынғыдан едәуір артып, экспортқа шығарылатын өнімнің сапасы жақсарды. Сонымен қатар, суды тиімді пайдалану арқылы шаруашылықтардың өндіріс шығындары азайып, фермерлердің табысы тұрақтанды.

Су үнемдеу технологияларын енгізу облыстың әлеуметтік дамуымен тығыз байланысты. Біріншіден, ауылдық жерлерде жаңа жұмыс орындары құрылып, жергілікті халықтың табыс көздері артады. Екіншіден, судың үнемді пайдаланылуы экологиялық жағдайдың жақсаруына ықпал етеді, жердің шөлдену және тұздану процесін баяулатады. Бұл өз кезегінде тұрғындардың өмір сүру сапасын арттыруға мүмкіндік береді.

Экономикалық тұрғыдан алғанда, су үнемдеу технологияларын енгізу аграрлық сектордың тиімділігін арттыру арқылы облыс бюджетін көбейтеді. Су үнемдеу жобалары нәтижесінде өндірілетін өнім көлемі өсіп, ауыл шаруашылығы экспорттық әлеуетін кеңейтеді. Сонымен қатар, заманауи технологияларды қолдану өңірдің инновациялық дамуына серпін береді, фермерлер мен кәсіпкерлерді жаңа әдістерді үйренуге және тиімді басқару жүйелерін енгізуге ынталандырады.

Түркістан облысында су үнемдеу жобалары тек ауыл шаруашылығына ғана емес, жалпы әлеуметтік-экономикалық даму стратегиясына ықпал етеді. Жобалар аясында салынған инфрақұрылым – ирригациялық жүйелер, су қоймалары, насос станциялары – тек техникалық тұрғыдан ғана емес, сонымен бірге халықты жұмыспен қамтамасыз ету және аймақтың экономикалық тұрақтылығын арттыру тұрғысынан да маңызды.

Түркістан облысында 114 мың гектар жерге су үнемдеу технологияларын енгізу өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына елеулі үлес қосуда. Су ресурстарын тиімді пайдалану ауыл шаруашылығының өнімділігін арттырып қана қоймай, экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз етеді, халықтың әл-ауқатын көтереді және өңірдің экономикалық әлеуетін нығайтады. Бұл жобалар облыстың тұрақты дамуына және агроөнеркәсіптік сектордың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бағытталған маңызды қадам болып табылады.

Мемлекет басшысы Қасым‑Жомарт Тоқаевтың су үнемдейтін озық технологияларды жедел енгізу жөніндегі тапсырмасына сәйкес Қазақстанда кешенді шаралар жүзеге асырылуда. Бұл тапсырма елдің су ресурстарын тиімді пайдалану, климаттық өзгерістерге бейімделу және ауыл шаруашылығының тұрақты дамуын қамтамасыз ету мақсатында берілді. Соңғы жылдары елімізде суармалы жерлерді заманауи технологиялармен қамтамасыз ету, суды рационалды пайдалану және өнімділікті арттыру бағытында нақты іс-шаралар жүзеге асырылуда.

Суды үнемдейтін технологиялар агроөнеркәсіптік сектор үшін ерекше маңызды, себебі судың басым бөлігі ауыл шаруашылығында жұмсалады. Тамшылатып суару, жаңбырлатып суару, лазерлік тегістеу сияқты жүйелер суды жоғалтпай тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Бұл әдістер өнім көлемін арттырумен қатар судың шығынын азайтуға септігін тигізеді. Сонымен қатар, заманауи технологияларды енгізу арқылы егіс алқаптарында суармалы жерлердің тиімді пайдалану көрсеткіші едәуір өсіп, өнім сапасы мен көлемі артуда.

Суды үнемдеудің маңызды аспектісі – фермерлер мен шаруашылықтарды жаңа технологияларды қолдануға ынталандыру. Мемлекет су үнемдейтін жүйелерді сатып алу және орнату шығындарының бір бөлігін өтеп, олардың экономикалық тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Бұл шаралар суды үнемдеуді тек техникалық тұрғыдан ғана емес, экономикалық тұрғыдан да тиімді етеді.

Түркістан, Қызылорда, Ақтөбе және басқа да су тапшылығына бейім өңірлерде осы тапсырмаларды орындау ерекше маңызды. Облыс әкімдіктері мен салалық басқармалар Президенттің тапсырмаларын жергілікті деңгейде белсенді түрде іске асырып, су үнемдеу технологияларын ендіру жұмыстарын қарқындатуда. Алдағы жылдарға арналған жоспарларда су үнемдейтін әдістерді егіс алқаптарының үлкен бөлігінде енгізу нақты межеленген.

Судың тиімді пайдаланылуы экономикалық өсу мен ауыл шаруашылығы өнімдерінің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға ықпал етеді. Су үнемдейтін технологиялар суды 30 пайызға дейін үнемдеуге мүмкіндік береді және егістік өнімділігін арттырады. Бұл климаттық өзгерістерге байланысты су тапшылығын азайтуға, ресурстарды тиімді басқаруға және экологиялық тепе‑теңдікті сақтауға жағдай жасайды.

Сонымен қатар, Президент халықтық сананы өзгерту мәселесіне де назар аударады. Су ресурстарын сақтау мен үнемдеуге байланысты ақпараттық және білім беру науқандары жүргізілуде. Бұл әрбір азаматтың суды бағалап, оның шектеулі ресурс екенін түсінуіне ықпал етеді.

Мемлекет басшысының су үнемдейтін озық технологияларды жедел енгізу жөніндегі тапсырмасы аясында елімізде кешенді шаралар белсенді түрде жүзеге асырылуда. Бұл шаралар су ресурстарын тиімді басқаруға, ауыл шаруашылығы өнімділігін арттыруға, экологиялық тепе‑теңдікті сақтауға және өңірлердің әлеуметтік-экономикалық дамуына маңызды серпін беруде. Заманауи технологияларды енгізу арқылы суды тиімді пайдалану – еліміздің тұрақты даму стратегиясының маңызды құрамдасы болып отыр.