Бүгінде Түркістан облысында жаңа өндіріс орындарының ашылуы үшін, инвестициялық жобалар көптеп қолға алынып жатыр. Осы ретте Түркістан облысының әкімі Дархан Сатыбалды инвесторлармен кездесіп, «INVEST IN HAYOT» компаниясының басшылығына өңірдегі инвестициялық жобаларды таныстырған болатын. Аймақ басшысы өзбекстандық ірі компаниямен жаңа іскерлік байланыстар орнатып, өзара тиімді қарым-қатынастарды дамытуға әрдайым ашық екенін жеткізді.
Компания агро-логистикамен айналысады. Жаңа піскен көкөністер мен жемістерді сақтау мен экспорттауда озық технологияларды енгізуде алдыңғы қатарда. Қазақстан, Ресей, Тәжікстан, Үндістан, Ливан, Египет, Германия, Қырғызстан, Грузия елдерімен белсенді жұмыс жүргізеді. Жүзімнің сан алуан түрі мен өзге де жеміс-жидек пен көкөністерді шетелге экспорттауда агроконсалтинг қызметтерін көрсетеді.
Кездесуде компания басшыларымен жүзімнің көптеген түрін өсіретін заманауи тұқымбақ пен зертханасын құру жайлы талқыланды. Шаруа қожалықтарына жоғары табысты жүзім сорттарын жеткізуді ұйымдастыру, экспорттау жобалары туралы айтылды.
Жер мен су ресурстарын тиімді пайдалану, заманалық бау-бақша мен жүзімдіктерді құру және интенсивті көкөніс шаруашылығын жолға қою арқылы өнімділікті арттыру, ішкі нарықтың сұранысын қанағаттандыруға және экспорттық әлеуетті арттыруға бағытталған жоспарлар ортаға салынды. Облыс әкімі өңірдің кешенді даму жоспарында инвесторлар тарту, оларға қолайлы жағдай жасау мәселесіне айрықша назар аударылғанын баса айтты. Жергілікті билік бірлескен жобаларды қолдауға дайын екендігін айтып, бірлесіп шаралар жүргізуге қатысты жауапты тұлғаларға нақты міндеттер жүктеді.
Сонымен қатар, агросала дамылсыз дамып жатқан Түркістан облысында банан өсіру ісі жандана түспек. Облыс әкімі Дархан Сатыбалды «Gen group Qazaqstan» компаниясының құрылтайшыларымен кездесіп, өңірдегі агросаланы дамыту бағыттарын талқылады. Банан өсіруді мықтап қолға алған түрік компаниясы Сайрам ауданында 5,3 га жылыжай кешенін салып, банан отырғызған. Жылыжайда жылына 1000 тоннадан астам банан өндірілмек. Компания құрылтайшылары Тимур Утешов пен Абдулла Исмаилов кешен көлемін кемінде 2 есе арттыруды көздейтіндерін жеткізді. Елімізде баламасы жоқ жобаның жалпы құны 19,4 млрд. теңгеден асады.
Алдағы уақытта кәсіпкерлер Түркістан облысында манго, авокадо сынды экзотикалық жеміс түрлерін өндіруді жоспарлап отыр. Жылыжайда сондай-ақ құлпынай мен қызанақ өседі. Сонымен бірге қияр мен көкжидек өсірмек. Жылыжай құрылысы соңғы үлгідегі технологиямен салынып, жылу мөлшерін бақылайтын жүйемен жабдықталған.
Кездесуде Түркістан облысының әкімі өңірдің ауыл шаруашылығы саласында егістікті әртараптандыруға ерекше көңіл бөлінгенін атап өтті. Жыл сайын бір ғана дақыл екпей, жоғары сұранысқа ие өнімдерді өсіру өңірде кеңінен қолға алынған. Сондықтан банан өсіруді қолға алғысы келетін диқандарға қолдау болады. Аталмыш компания банан өсірудің қыр-сырымен бөлісуге дайын. Сонымен қатар кездесуде Түркістан қаласындағы азық-түлік белдеуін кеңейтіп, банан өсіруді қолға алу мәселесі талқыланды. Бұл мәселе жан-жақты зерттеледі.
Алдағы уақытта кәсіпкерлер Түркістан облысында манго, авокадо сынды экзотикалық жеміс түрлерін өндіруді жоспарлап отыр. Жылыжайда сондай-ақ құлпынай мен қызанақ өседі. Сонымен бірге қияр мен көкжидек өсірмек. Жылыжай құрылысы соңғы үлгідегі технологиямен салынып, жылу мөлшерін бақылайтын жүйемен жабдықталған.
Кездесуде Түркістан облысының әкімі өңірдің ауыл шаруашылығы саласында егістікті әртараптандыруға ерекше көңіл бөлінгенін атап өтті. Жыл сайын бір ғана дақыл екпей, жоғары сұранысқа ие өнімдерді өсіру өңірде кеңінен қолға алынған. Сондықтан банан өсіруді қолға алғысы келетін диқандарға қолдау болады. Аталмыш компания банан өсірудің қыр-сырымен бөлісуге дайын. Сонымен қатар кездесуде Түркістан қаласындағы азық-түлік белдеуін кеңейтіп, банан өсіруді қолға алу мәселесі талқыланды. Бұл мәселе жан-жақты зерттеледі.
Бұдан бөлек, Сауран ауданында кәсіпкерлердің басын қосқан алғашқы бизнес-форум өткен болатын. Мемлекеттік бағдарламалар аясында кәсіпкерлікті дамыту мен қолдауға арналған бизнес-форумның мақсаты алыс жақын шетел және отандық инвесторларды тарту есебінен тиісті салалар бойынша өнеркәсіптік және туристік аймаққа айналдыру.
Аудан әкімі Мақсат Таңғатаровтың айтуынша, 11 айда ауданға 28,0 млрд. теңгеге инвестиция тартылды. Оның 18,2 млрд. теңгесі жеке инвестиция есебінен. 2024 жылы 32,4 млрд.теңгеге 18 инвестициялық жобаны іске асыру үшін жоспарланып жатыр.
11 айдың қорытындысымен ауданның жалпы өңірлік өнімі 110,4 млрд. теңгені құрап, былтырғы жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 114,8%-ға артып, жан басына шаққанда 1 млн. теңгені құрады. Жалпы, өнімнің ішінде 86,3%-ы ауыл шаруашылығы, 9,2%-ы өнеркәсіп саласы, 3,2%-ы құрылыс саласы болса, 1,3%-ы сауда саласының үлесінде. Өнеркәсіп саласында 10,1 млрд.теңгенің өнімі өндірілді. Оның ішінде, тау-кен өндіру өнеркәсібінде 416,0 млн.теңге өнімі өндірілген. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіретін бүгінгі таңда 32 жер қойнауын пайдаланушылар бар.
Аудан әкімі Мақсат Таңғатаровтың айтуынша, 11 айда ауданға 28,0 млрд. теңгеге инвестиция тартылды. Оның 18,2 млрд. теңгесі жеке инвестиция есебінен. 2024 жылы 32,4 млрд.теңгеге 18 инвестициялық жобаны іске асыру үшін жоспарланып жатыр.
11 айдың қорытындысымен ауданның жалпы өңірлік өнімі 110,4 млрд. теңгені құрап, былтырғы жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 114,8%-ға артып, жан басына шаққанда 1 млн. теңгені құрады. Жалпы, өнімнің ішінде 86,3%-ы ауыл шаруашылығы, 9,2%-ы өнеркәсіп саласы, 3,2%-ы құрылыс саласы болса, 1,3%-ы сауда саласының үлесінде. Өнеркәсіп саласында 10,1 млрд.теңгенің өнімі өндірілді. Оның ішінде, тау-кен өндіру өнеркәсібінде 416,0 млн.теңге өнімі өндірілген. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіретін бүгінгі таңда 32 жер қойнауын пайдаланушылар бар.
Кәсіптерін дамытуды көздеген азаматтарға ыңғайлы жағдай жасайтын Шаға ауылдық округінен 30 га аумаққа индустриалды аймақ және Оранғай ауылдық округінен 365 га аумаққа арнайы экономикалық аймақ құрылуда. Аудан кәсіпкерлерінің басын қосқан форумда тоғыз жолдың торабында орналасқан Сауран ауданының потенциялын тиімді пайдалану тетігі ұсынылды. Форумға жиналған кәсіпкерлер бұл басқосу ауданның өсіп-өркендеу сатысындағы маңызды оқиға екенін айтты. Форум аясында аудан әкімдігі кәсіпкерлік ынтымақтастықты нығайту мақсатында құны 10 млрд. теңге тұратын 8 инвестициялық жоба бойынша кәсіпкерлермен меморандум түзілді. Сонымен қатар ауданда кәсіпкерлік кеңесі құрылады. Бауырлас қалалардағы кәсіпкерлермен қарым-қатынас нығаяды. Ауданға инвесторларды тарту арқылы жеңіл, тау-кен, машина жасау, ауылшаруашылық өнімдерін қайта өңдеу өнеркәсібін, туризм кластерін дамыту арқылы аудан экономикасын көтеруді көздеп отыр.
Бизнес-форумда Өзбекстан елінен келген кәсіпкерлер ауданда жүзім өсіруге ниетті екенін жеткізді. Шетелдік кәсіпкерлер жүзім кәсібіне 3,5 млрд. теңге инвестиция салмақ. Форум аясында аудандық кәсіпкерлер алдында презинтация жасап, жүзім өсірудің тиімділігін кеңінен түсіндіріп өтті. Аудан климатына қолайлы жүзімнің төрт түрімен таныстырды. Қазақстанда жүзімді өсіріп, алыс-жақын шетелдерге экспорттаудың да тиімділігін атап өтті. Осыдан біршама жылдар бұрын ауданға қарасты Ескі Иқан ауыл округінде мыңдаған гектар алқапқа жүзімнің 12 түрі өсірілген екен. Өзбекстандық кәсіпкердің айтуынша, жүзімді заман талабына сай плантацияда өсіруді қолға алмақ. Жоба іске асырылса, аудан жүзім алқабына айналады. Бизнес форум аясында аудан әкімдігі мен шетелдік кәсіпкер арасында меморандумға қол қойылды. Инвесторлық жоба 2024-2029 жылдарға жоспарланып отыр.
Сонымен қатар, облыс орталығы – Түркістан қаласының даму қарқыны жайында облыс әкімі Дархан Сатыбалдының төрағалығымен өткен мәжілісте жауап ізделді. Қала активімен өткізілген кезекті жиында шаһар басшысына, басқарма басшыларына нақты тапсырмалар берілді. Кемшіліктер екшеліп, жоспарлар жасалды.
– Туризм саласы – қаланың әлеуметтік-экономикалық дамуына оң әсер тигізетіні сөзсіз. Сондықтан мәдениет және туризм басқармасымен бірлесе отырып, туризмді дамыту үшін қолайлы жағдай жасау қажет. Алдыңғы кездесуде Түркістан қаласының тұрғындарын ауыз сумен қамтамасыз ету мақсатында 4 нысанның құрылысын 1-ші желтоқсанға дейін аяқтауды тапсырғанмын. Екі нысан әлі тапсырылмаған. Қатаң бақылауға алу керек. Жыл сайын үйлердің келбетін ретке келтіруге, жолдарды жөндеуге қаражат бөлінуде. Бірақ кемшіліктер анықталуда. Ол толық талапқа сай етіп жасалсын. Тұрғындарды да үйлерді сәні, біркелкі етіп ұстауға үгіттеу керек. Қаланың кіріс көздерін табысын ұлғайту шарт. Жаңа кәсіпорындарды ашуға бар күш-жігерді салып, қаланың инвестициялық климатын жақсартқан жөн. Бұл үшін барлық ресурстар бар. Жаңа өндіріс орындарын ашып, тұрғындарды жұмыспен қамтамасыз етуге басты назар аударыңыздар, – деді Дархан Сатыбалды.
Мәжілісте Түркістан қаласының әкімі Нұрбол Тұрашбеков атқарылған жұмыстар жөнінде баяндама жасады. Оның айтуынша, қазіргі таңда қала әкімдігі жанында «Халықтық кеңсе» мен «1310» Бірыңғай байланыс орталығы тұрғындардың өтініштерімен жұмыс істеуде. Сонымен қатар қала аумағында 6 сектор құрылып, тұрғындармен тығыз қарым-қатынаста өзекті мәселелерді шешуге өз үлестерін қосуда. Өзіндік кірістердің көлемі 2022 жылдың қорытындысымен 15 млрд. теңге болса, 2023 жылға 20,1 млрд. теңге болып нақтыланды немесе өсім 34,0% пайызды құрады. Жалпы өңірлік өнім көлемі 2022 жылдың қорытындысымен 319 млрд. теңгені құрап, 2021 жылмен салыстырғанда 3,8% өскен. Өнеркәсіп саласында 2022 жылы 21,1 млрд. теңгеге өнім өндіріліп, өткен жылдың тиісті кезеңмен салыстырғанда 0,7% артқан.
Облыс әкімі аппаратының басшысы Еркеғали Әлімқұлов қаланы дамыту барысындағы кемшіліктер мен мәселелерге тоқталды. Есепті кезеңде Түркістан қаласында өңдеу өнеркәсібі өнімінің бірқатар негізгі көрсеткіштері орындалмаған. Атап айтқанда, өндірілген тамақ өнімдерінің көлемі 1 млрд. теңгені құрап, аздап төмендеген. Жеңіл өнеркәсіп көлемі 91 млн. теңгені құрап, индикатор толық орындалмаған.
Салықтар мен түсімдер жоспарын орындау жұмыстарын да ширату керек.
Облыс әкімі тарапынан коммуналдық мәселелер, тұрғын үйлерді сапалы әрі уақтылы тапсыру және барлық саладағы жұмыстарды қатаң қадағалау, жандандыру жөнінде тапсырмалар берілді. Түркістанды Түркі әлемінің орталығына айналдыру, туристік әлеуетін көтеру бағытындағы жұмыстар жалғасады.
Облыс әкімі аппаратының басшысы Еркеғали Әлімқұлов қаланы дамыту барысындағы кемшіліктер мен мәселелерге тоқталды. Есепті кезеңде Түркістан қаласында өңдеу өнеркәсібі өнімінің бірқатар негізгі көрсеткіштері орындалмаған. Атап айтқанда, өндірілген тамақ өнімдерінің көлемі 1 млрд. теңгені құрап, аздап төмендеген. Жеңіл өнеркәсіп көлемі 91 млн. теңгені құрап, индикатор толық орындалмаған.
Салықтар мен түсімдер жоспарын орындау жұмыстарын да ширату керек.
Облыс әкімі тарапынан коммуналдық мәселелер, тұрғын үйлерді сапалы әрі уақтылы тапсыру және барлық саладағы жұмыстарды қатаң қадағалау, жандандыру жөнінде тапсырмалар берілді. Түркістанды Түркі әлемінің орталығына айналдыру, туристік әлеуетін көтеру бағытындағы жұмыстар жалғасады.
