Түркістан облысы – аграрлық өнеркәсібі ең дамыған өңірлер қатарында

414
Бұл туралы Түркістан облысының әкімі Дархан Сатыбалды мәлімдеді. Түркістанда Қазақстан-Неміс университетінің (DKU) филиалы ашылмақ. Қазақстан мен Орталық Азиядағы жалғыз неміс жоғары оқу орны арграрлық саладағы озық тәжірибе негізінде жергілікті жастардың арасынан сұранысқа ие ауыл шауашылығы бағытындағы мамандарды даярлайды. Осыған орай, Түркістан облысының әкімі Дархан Сатыбалды бүгін Қазақстан-Неміс университетінің (DKU) президенті Роммель Волрадпен кездесті. Тараптар Қазақ-Неміс аграрлық университетін ашуға қатысты мәселелерді жан-жақты талқылады. Облыс әкімі Қазақстан мен Германияны өзара тиімді стратегиялық серіктестік байланыстырып келе жатқанын атап өтті. Бұл тұрғыда Мемлекет басшысының тапсырмасымен, жоғары білім мен ғылым саласына басымдық берілетінін айтты.
Түркістан облысының аграрлық өнеркәсібі ең дамыған өңірлер қатарына кіретінін айтқан облыс әкімі аймақтың осы саладағы жетістіктерін жеткізді. Атап айтқанда, Қазақстандағы барлық өнеркәсіп өнімдерінің 5,9%-ы Түркістан облысында өндіріледі. Бүгінгі күнде Түркістан облысының өнеркәсіп өнімінің көлемі алғаш рет 1 триллион теңгеден асты. Облыста заманауи мал биржасын ашу жоспарлануда және жылына 100 мың тері өңдейтін кәсіпорынды соғу жұмыстары басталған. Ауыл шаруашылығына инвестиция құйылуы жыл сайын екі есе көбеюде.
– Еліміздің ең көне қалаларының бірі – Түркістан қаласына қош келдіңіздер! Өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығының барлық салалары дамыған, жеткілікті еңбек ресурстары бар өңір. Облысымыз ауыл шаруашылығы саласында дамыған өңір болғандықтан, аграрлық өнеркәсіп саласындағы университетінің ашылуы басты басымдықтардың бірі болып саналады. Аталған мәселелерді ескере отырып, облыс әкімдігі өз тарапынан барлық алғышарттарды қарастыруға және тиісті инфрақұрылыммен қамтамасыз етуге дайын. Түркістан облысы жастар саны бойынша да республикада көшбасшылар қатарында. Бұл бастама облысымыздың және жақын орналасқан басқа да, қалалардағы жастардың аграрлық секторды күшейтуіне және дамытуына зор ықпал ететініне сенемін, – деді Түркістан облысының әкімі Дархан Сатыбалды.
ЖОО-ның басшысы өз сөзінде жоғары білікті мамандарды дайындау қазақстандық және неміс компаниялары үшін де тиімді екенін атап өтті. Әзірге Қазақстан-Неміс университетінің (DKU) филиалы ретінде ашылып, алдағы уақытта жеке дара университет болатынын жеткізді. Оқу ордасының Түркістандағы филиалы ауыл шаруашылығы мен қолданбалы информатика мамандарын даярлауды жоспарлауда. Онда Германия елінен келетін білікті оқытушылар дәріс береді.
– Түркістан өңірінің тарихи құндылығын жақсы білемін. Біздің елімізде де тарих пен мәдениет ұштасқан. Бізді Қазақстан жастарының білімге деген құштарлығы қуантады. Сондықтан өз тарапымыздан қолымыздан келген қолдауды көрсетуге дайынбыз. Біздің мақсатымыз – екі елдің арасындағы байланысты нығайту, Еуропаға жол ашу. Ашығын айтайын, университетіміз коммерциялық бағытта жұмыс істемейді. Білім беруден пайда көруге болмайды. Біздің парызымыз – жастарға сапалы білім беру, – деді Қазақстан-Неміс университетінің (DKU) президенті Роммель Волрад.
Бүгінгі таңда облыста 2 университет бар. Қожа Ахмет Ясауи атындағы Қазақ-Түрік халықаралық университеті мен Халықаралық Туризм және меймандостық университеті. Университеттерде 12 492 студент білім алады.Қазақ-Неміс Университеті 25 жыл бұрын жеке бастамамен неміс стандарты бойынша мамандар даярлау мақсатымен құрылған. Жоғары оқу орнында бакалавриат пен магистратура бағыты іске қосылады. Оқу ордасында білім алған қазақстандық студенттер Түркістан облысының ауыл шаруашылығы саласындағы ірі өндіріс орындары мен Германиядағы өндіріс орындарында тәжірибеден өту мүмкіндік алады.
Сонымен қатар Түркістан облысының тұрақты экономикалық және әлеуметтік дамуына ықпал ететін зерттеулер мен инновацияларға назар аударатын болады.2023 жылы институтта екі білім беру бағдарламасы іске қосылған: «Энергетикалық және экологиялық инженерия» және «Логистика». Олар Маңғыстауда жасыл сутекті өндіру үшін мамандар даярлауға және Каспий теңізі арқылы Қытайдан Еуропаға орта көлік дәлізі үшін логистиканы дамытуды қолдауға бағытталған.

Қазақстанның жаңа өнеркәсіптік саясаты өнімділігі жоғары, экспортқа бағдарланған экономиканы құруға және шикізаттан өңдеуші өнеркәсіпке көшуге бағытталып отыр. Осы мақсатта өткен жылы мемлекеттік ынталандырудың қаржылық және қаржылық емес шараларын қамтамасыз ету механизмдері қосылған Өңдеу өнеркәсібін дамытудың 2023-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасы бекітілді.

2022-23 жылдары даму институттары өңдеу өнеркәсібі жобаларын қаржыландыруға 620 млрд теңгеден астам қаражат бөлді. Атап айтқанда, жеңіл өнеркәсіпке 3%-бен, тұрмыстық техника сияқты терең өңделген өнім өндірушілерге 9%-бен несие беріледі. Шағын және орта бизнестің 2 млрд-тан 7 млрд теңгеге дейінгі жобалары үшін 8%-бен несие беру қарастырылған.

Бұл орайда, машина жасау — еліміздің индустриялық-инновациялық дамуының басым саласы. Индустрияландыру бағдарламасын іске асырған жылдары машина жасау ең серпінді дамыған салалардың біріне айналды.

Еліміздегі экономиканың жалпы өсіміне жататын машина жасау мен металл өңдеу салалары әлі де болса импортқа тәуелділіктен арылмай келеді. 120 мыңға тарта жұмысшысы бар 4 мыңға жуық кәсіпорынның қай-қайсысы болсын өндірістік қорларын жаңартуды қажет етіп отырған жайы бар. Бұл салаға жататын ауыл шаруашылығы, теміржол, энергетика, электртехника, тау-кен-металлургия және мұнай-газ, машина жасау, автомобиль мен авиақұрылыстағы туындаған мәселелерді шешіп, қолданыстағы өндіріс тиімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін арттырса, әлемдік экономикаға қосылуға мүмкіндік бар деген сөз. Әсіресе ауыл шаруашылығы саласындағы техниканың 80 пайызға жуығының тозығы жеткен.

Сонымен былтыр жыл­ соңында Үкімет қаулы­сы­мен Машина жасау саласын дамытудың 2024-2028 жыл­дарға арналған кешенді жоспары­ бекі­тілді. Бұл жоспардың ел экономи­ка­сы үшін басты страте­гияға айналуы біздегі машина жасау­шылардың бәсе­ке­ге қабі­лет­­тілігін арттырады деу­ге­ болатындай.

Жоспарда, біріншіден, өндіру­ші­лерді бастапқы материалдармен қамтамасыз ету, кадрлық әлеуетті, сондай-ақ ғылыми-зерттеу және тәжірибелік құрастыру жұмыстарын дамыту арқылы базалық жағдайларды жақсартуды, екіншіден, машина жасау өнімдерін өткізуді ынталандыру және техникалық реттеу жүйесін жетілдіру арқылы отандық өнімді ілгерілетуді, үшіншіден, машина жасаудың басым секторларын әр секторға бағыттай отырып дамыту қарас­ты­рылған. Аталған кезең аралы­ғын­да өнім өндіру көлемін 2,2 және еңбек өнімділігін 1,9 есеге ұлғайтып,экспорттық тасымалды 5 млрд 700 млн долларға дейін, салаға инвестицияның өсуін 1,5 есеге арттыру секілді нысаналы индикаторларға қол жеткізу көзделген.

Жауапты министрлік өкілдері кешенді жоспар саланың әлеуе­тін толық көлемде іске асырып, оның ұзақмерзімді да­муын қамтамасыз етеді деген пікірде. Жоспарланғандай көр­ші­лес Ресей, Өзбекстан және Қытай ел­деріндегі серіктестермен жүр­гі­зілетін біріккен жобалардан бөлек, теміржол машиналарын жа­сауды дамыту нарықты локомотивтермен, жүк және жолау­шылар вагондарымен толықтыру мін­дет­терін шешуге негізделіп отыр.

Былтыр ауыл шаруашылығы машинасын жасау секторында 5 мың трактор мен 900 комбайн өндірісі жоспарланған. Қазіргі уақытта жасап шыға­ры­латын техника ірі торапты құрас­тыруға негізделген және кәсі­п­орындардың шағын торап­ты­ құрастыру әдісіне жоспарлы түр­де ауысу қарастырылып жатыр. Бүгіндері Қостанай облысында трак­тор­ға арналған кабиналар өнді­рісі нақ­ты жолға қойылған жайы бар.

Естеріңізде болса, өткен жылы желтоқсан айында Премьер-Министр Қазақстан машина жасаушылар одағының басшысымен саланы дамытудың алдағы 5 жылға арналған жаңа Кешенді жоспарын жүзеге асыру барысын талқылады. Бұл орайда, ҚР Премьер-Министрі Әлихан Смайылов Қазақстан машина жасаушылар одағының басқарма төрағасы Мейрам Пішембаевпен кездесті.

Кездесуде машина жасауды дамытудың 2024-2028 жылдарға арналған кешенді жоспарын жүзеге асырудың негізгі бағыттары талқыланды. Әлихан Смайылов машина жасау саласындағы өндірістің өсу қарқынына оң баға бере отырып, қабылданған құжаттың маңыздылығын атап өтті. Оның айтуынша, Кешенді жоспарды жүзеге асыру машина жасау саласын ғана емес, тұтастай алғанда еліміздің өңдеуші өнеркәсібін дамытуға ықпал етеді.

Кешенді жоспар 7 бағыт бойынша 79 іс-шарадан тұрады. Жоспардың орындалуы 2028 жылға қарай ЖҚҚ-ның (жалпы қосылған құн) 4,5 есе, НКИ-дің (нақты көлем индексі) 2,2 есе, экспорт көлемінің 3 есе, инвестиция көлемінің 1,5 есеге өсімін қамтамасыз етеді.