Түркістан облысы, Отырар ауданындағы Жетікөл көлдер жүйесінде құстар мен балықтар саны артқан. Қазіргі таңда аталған көлде құстың 200-ден астам түрі мекендеп жатыр. Ең бастысы – су көлемі анағұрлым молайды. Судың молаюы облыс әкімі Өмірзақ Шөкеевтің бастамасымен әрі қолдауымен, ғалымдар мен осы салаға жауапты азаматтардың еңбегі арқылы қол жеткен жетістік. Аталған жетістікті экологтар мен табиғат жанашырлары жоғары бағалап отыр.
Биыл сәуір айында облыс әкімі Жетікөл және «Кеңсай-Қосқорған-2» су реттегішіне арнайы барып, жай-күйімен танысқан болатын. Үш жылдан астам уақыттан бері Түркістан облысында су қоймалар салу, ағын суды молайту, көлдерді қалпына келтіру бағытында ауқымды жобалар жүзеге асырылып жатыр. Түркістан қаласына 234 млн. текше метр ағын су жетіспейтіні анықталып, облыс басшылығы, ел ақсақалдары мен осы сала мамандарының, ғалымдардың ақылдасуымен 248,8 млн. текше метр ағын су жеткізу жолы табылды. Сол жобаның бірі – «Кеңсай-Қосқорған-2» су реттегіші. Оның құрылысы 2021 жылы аяқталған. Жоба аясында 30 млн. текше метрден астам ағын су жеткізіледі деп жоспарланып, қазірдің өзінде 14 млн. текше метр су жиналып үлгерді.
Алдағы уақытта аталған су қойма тек ауыл шаруашылығы ғана емес, туризм үшін де пайдаға асырылмақ. Су спортын дамытуға де серпін береді.
Сол сапарында облыс әкімі Түркістан қаласы маңындағы су нысандарын әуеден бақылап, Отырар ауданындағы Жетікөлге барып, табиғат жанашырлары мен инспекторлармен, аңшылармен кездескен еді.
– Ағын суды молайту, тиімді пайдалану бағытында аса маңызды жобалар жүзеге асырылып жатыр. «Жетікөл көлдер жүйесін жаңғырту» жобасының құрылысы арқылы 34 шақырымға бөгет жасалынып, көлге 370 млн. м3 су тасталынды. Бүгінгі күннің өзінде көл аумағының фаунасы өзгеріп, табиғи құстар шоғыры пайда болды. Ендігі кезекте мемлекет тарапынан көрсетілген қолдауды тиімді пайдаланып, құстар мен балықтардың көбеюіне жағдай жасау қажет. Браконьерлермен күрес күшейтілсін. Екінші кезекте аңшылық туризмін заман талабына сай дамытқан жөн. Осы көлдер жүйесінде кәсіпкерлікпен айналысып жүрген кәсіпкерлерге су көзін орынсыз әрі тиімсіз пайдалануға жол берілмейді. Аңшылық туризмін дамыту үшін келушілерге тиімді жағдай жасап, ақпараттандыру мәселесін де қолға алыңыздар. Ең басты міндет – табиғат пен суда тіршілік ететін құстарды, балықтарды қорғау. Жасыл алқаптарды көбейту. Екіншіден, аңшылық туризмін заң талабына сай дамыту да маңызды, – деген Өмірзақ Шөкеев табиғат жанашырларының пікірлері мен ұсыныстарын тыңдаған-ды.
Ендігі ретте аталған аумақтың ифнфрақұрылымын жақсартуға қолдау көрсетілетін болады.
Мамандардың айтуынша, Жетікөлде су молайған соң құстар мен балықтар саны артқан. Олардың көбею кезеңінде аңшылықпен айналысуға жол берілмейді. Жалпы Жетікөл көлдер жүйесінің аумағы шамамен 52 мың гектардан асады. Алқапта бірнеше табиғи көл орналасқан. Аймақта құстар, балықтармен қатар жабайы аңдар да кездеседі. Жетікөлде жалпы аумағы 20 мың гектарға жуық 3 аңшылық алқабы, балық шаруашылығын жүргізу орындары бар. Бүгінде Түркістан облысы мен Шымкент қаласының аңшылары мен балықшыларының сүйікті орнына айналған. Түркістан облыстық табиғи ресурстар және табиғат реттеуді пайдалану басқармасының басшысы Қайрат Әбдуәлиевтің айтуынша, облыстың эколоиялық мәселелерін кешенді шешудің Жол картасы бекітілген. Облыс әкімінің бастамасымен «Кеңсай-Қосқорған-2» және «Жетікөл көлдер жүйесін жаңғырту» жобасы аяқталған.
Мамандардың пікірінше, Жетікөлге 500 млн текше метрге дейін су сияды. Егер толық көлемде толатын болса, су буланып, ылғал көбейіп, Отырар ауданы ғана емес, Түркістанның экологиялық жағдайы жақсарады. Бүгінде Жетікөлді басқарма өкілдері бақылауына алып, табиғатты қорғауда. Бүгінде инспекторлар рейдтерге шығып, браконьерлерге қарсы күресті күшейтіп жатыр. Алдағы уақытта Жетікөл – экологиялық туризм орталығына айналып, өңірдің туристік әлеуеті арта түседі. Сонымен бірге осы су жүйесі арқылы Түркістандағы жасыл белдеудің жағдайы да жақсарады.
Түркістан қаласы маңында ағын су мәселесі шешіліп, жасыл алқап аумағы көбейген соң ауасы тазарған. Жол картасына сәйкес бүгінде облыс аумағында абаттандыру, көгалдандыру және газдандыру жұмыстары қарқынды жүріп жатыр.
