«Серпін-2050» әлеуметтік жобасы бүгінде еліміздегі ең танымал әлеуметтік бастамалардың бірі болып саналады. Қазір халықтың жобаға деген қызығушылығы орасан зор. Бұл жоба жастардың сапалы білім алып, тұрақты жұмыс табуына зор мүмкіндік берері сөзсіз. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Жолдауында Үкіметке көші-қон саясатының жаңа тұжырымдамасын әзірлеуді тапсыра отырып, ел ішіндегі еңбек күшінің ұтқырлығы мәселесіне қатысты да жаңа ұстанымдар қажеттігін атап көрсеткендігі мәлім. Бұл тапсырма ішкі көші-қонды реттеу арқылы жұмыс күші тапшы, жоғары және кәсіптік-техникалық оқу орындарындағы студенттер саны аз өңірлер мен артық жұмыс күші бар, жоғары және кәсіптік-техникалық оқу орындарында орын жетіспейтін өңірлердің әлеуметтік-экономикалық дамуындағы теңгерімсіздікті болдырмау мақсатында іске асырылып келе жатқан«Мәңгілік ел жастары – индустрияға!» – «Серпін-2050» әлеуметтік жобасына да қатысты екені анық. Өйткені оның тиімділігін арттыру мәселесі қоғамда кейінгі кезде жиі талқыланып жүр.
Оңтүстік өңірлердегі ауыл жастарын кадр тапшылығы бар аймақтарда білім беріп, жұмысқа орналастыруға бағытталған «Серпін» бағдарламасының бүгінде тиімділігі артқан. Мәселен, бұрын оқу бітіруші студент осы кезге дейін өзі оқыған аймақта 3 жыл жұмыс істеуі керек деген талап болса, қазір еліміздің 11 облысының кез келгенін таңдау құқығына ие. Өзгерістерге байланысты өтеу мерзімі де 2 жылға қысқартылып отыр. Мемлекеттік гранттар Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Ақмола, Абай, Павлодар, Қарағанды және Қостанай облыстарындағы университеттерге бөлінеді.
Жуырда Түркістан облысы қоғамдық даму басқармасының «Жастар ресурстық орталығы» КММ-нің қызметкерлерінен жұмысшы топ құрылған болатын. Қазіргі таңда олар Семей қаласының жоғары оқу орындарында білім алып жатқан студенттермен кездесулер өткізуде. Мемлекеттік бағдарламаның тиімділігі жайлы сұхбаттасып, жатақханалардың жағдайымен танысу үстінде. Түркістандық топ құрамының әуелгі сапары Әлихан Бөкейхан университетінен басталды. Кәсіби дағдыларды дамыту мен сапалы академиялық бағдарламалар аясында 3 факультет және 9 кафедра жұмыс істейді. Ал 2011 жылдан бастап «Әскери кафедра» өз ісін бастады. Жалпы бакалавриат – 32, магистратура – 20, PhD докторантура бойынша – 6 білім беру жоспары қамтылған оқу орнына тегін оқуға жастар «Серпін» бағдарламасы арқылы қол жеткізе алады. Сондай-ақ мұнда қажетті құралдармен жабдықталған жәнн қолайлы жағдайлар жасалған 500 орындық «Студенттер үйі» бар. Пікіралмасулар нәтижесінде аталған университет пен облыстық «Жастар ресурстық орталығы» арасында меморандум түзіліп, келіссөздер жүргізілді.
Елімізде Оңтүстіктегі жастарды солтүстікте оқытып, көшіруді мақсат еткен «Серпін-2050» бағдарламасы 2014 жылы бастау алды. Талай жас теріскейге барып, білім алды, біразы сонда тұрақтап қалды.
Бұл бағдарлама тек ауыл түлектеріне арналған. Биыл бағдарлама шеңберінде елімізде 2022-2023 оқу жылына 3653 грант бөлінген. Оған Түркістан, Қызылорда, Жамбыл, Алматы, Жетісу облыстарының түлектері қатыса алады. Ал гранттар Солтүстік Қазақстан, Ақмола, Шығыс Қазақстан, Абай, Павлодар, Қарағанды, Қостанай облысы облыстарында орналасқан университеттерге бөлінеді. Гранттар білім, техникалық ғылым, ауыл шаруашылығы мен медицина саласын қамтиды.
Былтыр қыркүйек айында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Түркістан облысына жасаған сапарында: «Биыл «Серпін» бағдарламасы бойынша жастарға арнап 3700-ге жуық грант бөлінді. Оның 800-ден астамын түркістандықтар иеленді» деген болатын. Аталған бағдарлама биыл да жалғасып жатыр. Таяуда Келес ауданының мектеп бітіруші түлектеріне «Серпін-2050» мемлекеттік бағдарламасы насихатталды.
Кездесу аясында Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық педагогикалық институтытының педагогика және филология факультетінің деканы, белгілі айтыскер ақын Айбек Қалиев институттың ерекшелігін айтып, түлектерді «Серпін-2050» мемлекеттік бағдарламасымен Қостанай облысына оқуға шақырды.
– «Серпін» бағдарламасы елімізде 2014 жылдан бастап жүзеге асырылып келе жатыр. Сол жылдан бері Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық педагогикалық институтына Түркістан облысы бойынша түлектерді шақырумен айналысып келемін. Бұл бағдарламаның тиімді жақтары өте көп. Осы бағдарлама арқылы түлектер солтүстік аймақтардағы жоғары оқу орындарында арнайы грантпен оқи алады. Біздің Арқалық педагогикалық институты тек қана педагог мамандарды дайындайтын оқу орны болғандықтан біздің түлектерімізге сұраныс өте көп. Жастар оқыған өңірлерде қоныстап қалған жағдайда толық жұмысқа орналаса алады. Соның ішінде Астана қаласында жұмысқа орналасуға мүмкіндіктері жоғары. Сондай-ақ, бұл бағдарламада түлектер жалпы конкурсқа түспейді, себебі «Серпін» бағдарламасына бөлінген гранттарға жеке конкурс ұйымдастырылады, – деді Айбек Қалиев.
Сондай-ақ, Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті өкілдері мен аудандық Жастар ресурстық орталығының мамандары бірлесе отырып, бітіруші түлектерге «Серпін-2050» бағдарламасының маңыздылығын және тиімділігін түсіндіріп, ашық форматта әңгімелесті. Түркістан облысы қоғамдық даму басқармасы «Жастар ресурстық орталығы» КММ-і «Жастарға қызмет көрсету және NEET санатындағы жастармен жұмыс жүргізу» бөлімінің ұйымдастыруымен өңіріміздегі Сауран, Сайрам, Төлеби, Бәйдібек аудандарының мектеп түлектеріне «Серпін-2050» мемлекеттік бағдарламасы насихатталған болатын. Алдағы уақытта «Серпін-2050» мемлекеттік бағдарламасы бойынша басқа да аудан, қалаларда түсіндірме жұмыстары жүргізіледі деп жоспарланған.
Еске салсақ, Түркістан облысының белсенді жастары елді мекендерді аралап, мемлекеттік бағдарламалар жөнінде түсіндіру жұмыстарын жүргізіп келеді. Ауыл-аймақтағы NEET санатындағы және жұмыссыз жастар, колледж студентері және мектеп бітірушілерін ақпараттармен таныстыруда. Ендігі кезекте Семей өңіріне сапарлаған топ құрамы «Серпіннің» жаңа мүмкіндіктері мен солтүстік аймақтардағы таңдаулы жоғары оқу орындары туралы мәліметтерді кеңінен насихаттауды жоспарлауда.
Өкіншке қарай, 2014 жылы іске қосылған «Серпін – 2050» «Мәңгілік ел жастары – индустрияға» мемлекеттік бағдарламасына бөлінген гранттар соңғы жылдары толық игерілмеуде. Мәселен, 2018 жылы 5089 грантқа 3426 студент қабылданса, 2019 жылы бөлінген 5109 орынға 2292 мектеп түлегі түскен. 2020 жылы 5107 грантқа 979 ғана студент қызығушылық танытқан. 2021-2022 оқу жылына 5156 квота беріліп, 2102 жас грант иегері атанған. Бағдарлама аясында 2018-2021 жылдары аралығында 7707 студент оқуын аяқтап, оның ішінде 5526 жас жұмысқа орналастырылды. Биыл бөлінетін грант саны маусым айында белгіленеді.
