Талғат Мұсабаев Гиннестің рекордтар кітабында

242

Елдегі ғарыш саласы бойынша нысандар мен жерүсті инфрақұрылымдары біріңғай негізде ұйымдастырылған. Ғарыш саласын дамытудың барлық стратегиялық бағыттары бойынша кәсіпорындар құрылған. Бүгінгі таңға дейін аталмыш сала бойынша кәсіпорындардың ғылыми және инженерлік құрамының білікті кадрлық ядросы қалыптастырылып, ғарыш техникасының арнайы конструкторлық-технологиялық бюросы жинақталған. Шет елдер мен Қазақстанның жетекші жоғары оқу орындарында Ғарыштық техника және технологиялар бойынша мамандар даярлануда.

Осы ретте ғарышкер Мұсабаев жөнінде қысқаша ақпараттарды ұсынамыз.

Мұсабаев өзінің ұшқыш ретіндегі мансабын 1974 жылы Кеңес армиясында бастаған. 1980 жылы ол ғарышкерлер жасағына іріктеліп, Юрий Гагарин атындағы Ғарышкерлерді даярлау орталығында жаттығуын бастады. Талғат Мұсабаев ғарышқа алғаш рет 1994 жылдың 1 шілдесінен 4 қарашасына дейін Ю.Маленченко және В. Поляковпен бірге ЭО-16 экипажының бортинженері ретінде “Союз ТМ-19” және ОК “Мир” көлік басқарылатын кемесінде ұшты.

Үш рет ұшқан қазақ ғарышкері Мұсабаевтың еншісінде ғарышқа үш рет ұшу тәжірибесі бар. Нақтырақ тоқталсақ: 1994 жылы ғарышқа бірінші рет ұшқанда (Союз ТМ-19) 126 күнін ғарышта өткізген. 1998 жылы ғарышқа екінші рет ұшқанда (Союз ТМ-27) 208 күнін ғарышта өткізген. Гиннестің үздік табыстар кітабында бір айдың ішінде 5 рет не бары 30 сағат 8 минут ұзақтығымен ашық ғарышқа шыққаны жазып алынған.

Америкалық ғарышкер Л. Эйартс пен ресейлік ғарышкер (чуваш ұлтының өкілі) Николай Бударинмен бірге ұшқан. Ресей ғарышкерлері Николай Бадурин мен Юрий Батуринмен бірге қонған. 2001 жылы ғарышқа үшінші рет ұшқанда (Союз ТМ-32) 8 күнін ғарышта өткізген. Ғарышқа ұшуды аяқтағаннан кейін Мұсабаев ғарыш индустриясындағы мансабын жалғастырып, Қазақстандағы ғарыш агенттігінде басшылық қызметтер атқарды. Оның ғарышкерлікті дамытуға және осы саладағы халықаралық ынтымақтастыққа қосқан үлесін асыра бағалау мүмкін емес.

Мұсабаев 2019 жылы, ғарышқа ұшғанына 25 жыл болғанда берген сұхбатында былай деген:

“Мен ғарышқа шығуыма тура келді, мен мұны ұлтымыздың өкілі ретінде мақтан тұтамын. Бұл мүлдем ерекше жұмыс. Мен ғарыштағы жұмыс саны бойынша әлемде үшінші орында тұрдым (бірінші рейсте 11 сағат 7 минут, барлық үш рейсте 43 сағат 46 минут), бортинженерлермен ең күрделі жұмыстарды орындадым. Біз қорқынышты апаттан кейін “МИР” ғарыш станциясының жұмысын қалпына келтірдік. Ашық ғарышқа барлық ғарышкерге бірдей шығуға рұқсат етіле бермейді, бірақ жалпы санның шамамен 15 пайызында ғана болатын мүмкіндік. Мұны іске қосатын елдің мемлекеттік комиссиясы шешеді”.

Талғат Мұсабаев – өз елі мен бүкіл әлем үшін мақтаныштың символы, оның ғарыштағы және ғарыш индустриясындағы жетістіктері ғаламның зерттелмеген кеңістігін зерттеуге ұмтылысын арнайы атап көрсету керек.