Бүгінде қоғамның алға қарай қарыштап дамуындағы, өркениет көшіне ұмтылысындағы, білім саласындағы заманауи кеңістікті жасанды интеллект, цифрландыру деген ұғымдарсыз елестете алмаймыз. Бұл жай ғана қазіргі заманғы сәнге айналған сөздер емес, біздің өміріміздің бір бөлшегіне айналды. Алысқа бармай-ақ, қолымыздағы смартфонның дыбыстық көмекші құрылғылары, стриминг платформасындағы ұсыным жүйесі, қызмет көрсетудің автоматтандырылған чат-боттары, тіпті медицина саласындағы, мәселен, талдау ісін жеңілдеткен медициналық өнертабыстарды айтсақ болады.
Мұны қең ауқымды және жүйелі түрде 7 топқа бөліп қарастырып көрейік. Біріншіден, автокөліктердің өзін-өзі басқаруы: Жасанды интеллект технологиялары – автомобильдерді өңдеу ісінде, әсіресе болашақтың көлігі деген ұғыммен қатар айтылатын автопилоттар.
Екіншіден, қаржылық сараптама: қор нарығында және қаржы институттарының шешім қабылдауында болжамдар жасау үшін машиналық ойлаудың алгоритмдері кеңінен қолданылады.
Үшіншіден, медициналық диагностика: жасанды интеллект жүйесі медициналық мәліметтерге талдау жасау және ауруды бастапқы кезеңдерде анықтау үшін кең қолданысқа ие.
Төртіншіден, ғылыми зерттеулер: жасанды интеллект заңдылығын сақтай отырып, ғылыми зерттеулерді кең көлемді талдау процесін жеделдетіп отыр.
Бесіншіден, өндірістегі автоматизация: жасанды интеллектке негізделген роботтар мен автоматтандырылған жүйе өндірістің өнімділігі мен нақтылығын арттыру үшін кеңінен қолданылады.
Алтыншыдан, тілдік аудармашылар: жасанды интеллектке негізделген машиналық аудару жүйесі әртүрлі тілде сөйлейтін адамдар арасындағы коммуникацияны жеңілдетіп келеді.
Жетіншіден, жасанды банк терминалдарында кеңінен қолданысқа ие. Мәселен, төлемдерді автоматты төлеу: бұл алаяқтық операцияларды оңай анықтауға көмектеседі әрі банк транзакциясындағы қауіпсіздік жүйесін жақсартады. Сондай-ақ клиенттердің іс-әрекетін алдын ала болжау да қазір автоматтандырылған. Машиналық оқыту алгоритмдері клиенттің қажеттілігіне алдын ала болжам жасайды және оған жеке қызмет көрсете алады. Банк саласында виртуалды көмекшілер де тұтынушыларға қызмет көрсетіп, сұрақтарына жауап береді, банк қызметі жөніндегі ақпараттарды ұсына алады. Бұл үшін жасанды интеллект қызметіне негізделген чат-боттар пайдаланылады. Жедел кредит қызметі де осы жасанды интеллект арқылы жүзеге асырылып отыр. Олар клиенттің төлем қабілетін, қаржылық іс-әрекетін дәл бағалай алады. Мұндай технологиялар банк операцияларының ауқымын кеңейтіп қана отырған жоқ, тұтынушылар үшін сенімді әрі ыңғайлы қызметті қамтамасыз етті.
Бұл топтастырылған мысалдарды негізге алып, біз жасанды интеллект пен цифрландыру актуалды емес немесе оның артықшылығынан кемшілігі көп деп айта алмаймыз. Тіпті бұл жинақталған жеті пункт оқу-ағарту, білім беру ісінде цифрландырудың қаншалықты маңызды екенін көрсетіп отыр. Өйткені білім беру саласындағы балабақшадан жоғары оқу орындарына дейінгі цифрландыру игіліктері жас ұрпақты жан-жақты біліммен қарулануға және түрлі ақпараттарға анализ жасауға көмектеседі. Білім беру ісіндегі цифрландырудың маңыздылығы сол, ресурстарға жол ашылады, заманауи технология мен оқу әдістемесін бірегейлендіруге мүмкіндік береді. Дағдыларды дамытып, цифрлық қоғамға табысты бейімделуге бірден-бір әсер етеді.
Мәселен, білім беру ісіндегі жасанды интеллект дегеніміз – процесті жақсартуда жасанды интеллект технологияларының қолданылуы. Бұл – жеке тұлғаны оқыту үшін зияткерлік жүйені қалыптастыру, оқу материалдары мен білім беру ісінің пайдалы әсер коэффициентін арттыруға бағытталған басқа да инновациялар, яғни жаңашылдықтың қайнар көзі.
Әдетте білім беру саласындағы цифрландыру онлайн оқыту деген ұғыммен шектеліп қалатыны жасырын емес. Білім беру ісіндегі цифрландыру мен қашықтан онлайн оқыту – екеуі екі басқа ұғым.
Цифрландыру түсінігі – әртүрлі бағдарламалар мен қашықтан немесе мектепте, орта, жоғары оқу орындарында білім алу кезінде электронды оқытуға негізделген басқа да цифрлық ресурстар. Мысалы, бұл сыныпта немесе аудиторияда компьютер, планшет сынды электронды құрылғыларды пайдалану арқылы орындалатын тапсырмалар легі болуы мүмкін.
Білім беру ісіндегі цифрландырудың мәні неде? Цифрландыруға тікелей оқу процесі ғана емес, сондай-ақ ұйымдастыру сәттері де кіреді. Бұл – электронды күнделіктер, журналдар және мұғаліммен немесе оқытушымен қашықтан, т.с.с. байланысу мүмкіндігінің болуы. Әсіресе оқу-ағарту ісіндегі цифрландырудың айқын бағыты коронавирус пандемиясымен тығыз байланысты болды. Мектептер мен орта және жоғары оқу орындары қашықтан оқытуға көшті, бұл барлық оқушыларға, тіпті олардың ата-аналары мен мұғалімдеріне де, оқытушыларына да тікелей қатысты болды. Дегенмен, шын мәнінде, білімдендірудегі цифрландыру пандемиядан әлдеқайда бұрын басталды және ол кең ауқымға ие болды. Бұған білімдендіру технологиясының нарықтық құны дәлел бола алады. Нарықтың қарқынды өсіп келе жатқаны сонша, әлемдік экономикалық форумның бағалауы бойынша, 2025 жылға қарай оның көлемі 342 млрд АҚШ долларына жетеді екен.
