Таяуда ҚР Премьер-министрі Олжас Бектеновтің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында қоғамдық өмірдің барлық саласына жаңа цифрлық технологиялар мен жасанды интеллектіні енгізу мәселесі қаралған болатын. Бұл бағытта атқарылып жатқан жұмыстар туралы цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Жаслан Мәдиев баяндады.
Цифрлық үкімет кеңсесінде Премьер-министрге отандық цифрлық шешімдерді іске асыру барысы көрсетілді. Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Жаслан Мәдиев «Әлеуметтік әмиян», «ОТӨ тізілімі», «Онлайн-нотариус» жобаларын, азаматтар өтініштерін жүйелеуге арналған e-Otinish платформасын және басқа да жобаларды таныстырды.
Олжас Бектенов экономиканы ынталандыру үшін цифрлық орта құрудың маңызды екенін баса айтты. Озық елдердің барлығы цифрландыру мен жасанды интеллектіні дамытуға жаппай инвестиция салып, өз стратегияларын жасауда. Цифрлық технологиялар бізде қазірдің өзінде өнеркәсіп, экология, денсаулық сақтау, білім беру, жұмысқа орналастыру, әлеуметтік және құқықтық қолдау, салық секторы мен бизнес-ортада белсенді қолданылып келеді.
«Мемлекет басшысы мемлекеттік басқару жүйесіндегі цифрлық трансформация экономика мен қоғамдық өмірдегі өзгерістерге жәрдем беруге тиіс екенін атап өтті. Нейрондық желілер арқылы біз тәуекелдерді және төтенше жағдайларды болжап, олардың алдын аламыз. Сондай-ақ проактивті түрде әрекет етуге мүмкіндігіміз бар. Цифрлық трансформация кезінде жаңа цифрлық шешімдерді интеграциялау жұмысын жүргізуіміз керек. Бұл жұмыстардың барлығы Жасанды интеллектіні дамытудың 2029 жылға дейінгі тұжырымдамасы мен Жасанды интеллект туралы жаңа заң аясында жалғасады», — деп атап өтті Олжас Бектенов.
Премьер-министр Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігіне өңір әкімдерімен бірге 2025 жылы мемлекеттік органдардың қызметкерлерін жасанды интеллект құралдарына оқыту жөнінде шаралар қабылдауды тапсырды. Ғылым және жоғары білім министрлігі жасанды интеллект бойынша білім беру бағдарламалары мен курстарын дайындауы керек.
Жасанды интеллектіні одан әрі дамыту үшін мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелеріндегі деректер қорының қолжетімділігі бойынша бірыңғай тәсілдер әзірлеуге ерекше назар аударылды. Цифрлық даму министрлігіне мүдделі мемлекеттік органдармен және әкімдіктермен бірлесіп, ақпараттардың дер кезінде беріліп, өзекті әрі дұрыс болуын қамтамасыз ету үшін деректерді жинау, сақтау және қорғау жұмыстарын регламенттеу тапсырылды.
Жасанды интеллектіні қолдану бойынша ашық әрі қауіпсіз жағдай жасау мақсатында оны пайдалануды реттейтін заңнамалық шаралар мен нормативтік құқықтық актілерді қабылдау керек. Премьер-министр дербес деректерді қорғау, киберқауіпсіздік, жасанды интеллектіні қолдану арқылы қабылданған шешімдер үшін жауапкершілік мәселесіне баса назар аударды.
Халықтың жасанды интеллект саласындағы жаңалықтардан хабардарлығының төмендігін ескере отырып, Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігіне қолданыстағы цифрлық шешімдерді одан әрі жетілдіру және оларды пайдалану туралы жұртшылықты ақпараттандыру міндеті қойылды.
Сонымен қатар Цифрлық даму министрлігіне мүдделі мемлекеттік органдармен және әкімдіктермен бірлесіп, цифрлық технологиялар мен жасанды интеллект құралдарын енгізіп, іске асырып жатқан өндіріс орындар қолдаудың нақты шараларын әзірлеу тапсырылды.
Сондай-ақ таяуда ҚР Премьер-министрі Олжас Бектеновтің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында мемлекеттік органдар жұмысында жаңа цифрлық технологиялар мен жасанды интеллект ендіру мәселесі қаралды. Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Жаслан Мәдиев бұл бағыт бойынша атқарылып жатқан жұмыстар туралы баяндады.
Өз кезегінде министр цифрландыру жүйесі арқылы бүгінде ешкімді таңғалдыру мүмкін емес екенін, себебі, проактивті қызмет көрсету енгізілгендіктен әр азамат ұялы телефонында түрлі қызметтке санаулы минуттарда қол жеткізе алатынын айтты. Алайда, бұнымен тоқтап қалуға болмайтынын жеткізді.
«Әлемде жасанды интеллект қарқынды дамып келеді. Біз де осы технологияны мемлекеттік қызметтерге енгізудің қажеттілігін түсініп отырмыз. Жасанды интеллектіні азаматтар және бизнес салаларына енгізу еліміздің экономикалық көрсеткіштеріне елеулі әсер етеді. Экономика тиімдірек болады, еңбек өнімділігі артып, білім экономикасы дамиды», — деп түсіндірді спикер.
Сондай-ақ Жаслан Мәдиев азаматтар, бизнес, мемлекеттік басқару салаларында жасанды интеллектіні енгізу жұмыстарының қалай басталып жатқаны және Қазақстанда жасанды интеллектіні дамытудың келешегі туралы баяндады. Оның айтуынша, бүгінде цифрландыру қоғамдық өмірдің барлық саласын қамтып отыр, бұл – денсаулық сақтау, білім беру, жұмысқа орналастыру, құқықтық қолдау. 2023 жылы 44 млн-нан астам қызмет көрсетілген.
Қазіргі таңда цифрландырудың ең жарқын мысалы – цифрлық құжаттар бүгінде толыққанды физикалық құжаттарға теңестірілді. Азаматтар ел ішінде ұшақтарда, пойыздарда ешқандай физикалық құжатсыз, тек цифрлық құжаттардың негізінде еркін жүре алады. 2024 жылы бұл қызмет 200 млн-нан астам рет көрсетілген. Тағы бір мысал – онлайн нотариус. Азаматтар Қазақстаннан тыс жерде болған күннің өзінде онлайн түрде қызмет ала алады. Мұндай қызметтер 170 мыңнан астам рет көрсетілді.
«Біз проактивті қызметтерді енгізуді бастап кеттік. Бұл – азаматтар өздері тиісті мекемеге жүгінбей-ақ автоматты түрде көрсетілетін қызметтер. Мемлекет басшысының тапсырмасымен біз әлеуметтік әмиянды енгіздік», — деп мәлімдеді министр.
Әлеуметтік әмиян – мемлекеттік қолдаудың атаулы шаралары құралының алғашқы екі қызметі басталды:
- Оқушыларды тегін ыстық тамақпен қамту.
- Тегін дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету.
Бүгінде елімізде 2000-нан астам мектепте білім алып жатқан 703 мыңнан астам оқушы тегін ыстық тамақпен қамтылып отыр. Мемлекеттік дәріханалар жүйесі проактивті қызметтермен 100% қамтамасыз етіліп, 1,5 млн-нан астам рецепт өңделіп, берілді.
«Дегенмен, кейбір азаматтар қызметті қолдануда ыңғайсыздыққа тап болатынын байқадық. Олар қызметтерді қосымшадан іздеу, сілтемені көру сияқты процестерді қиынсынады. Оларға әлі де ХҚКО-ға барған жеңілдеу. Сондықтан бұл жерде жасанды интеллектті енгізу қажет деп санаймыз. Цифрландыру азаматтар өмірінің барлық саласын қамтығанымен, біз жасанды интеллект негізінде виртуалды көмекшілерді енгізу бойынша жұмысты бастадық. Біз жасанды интеллектті азаматтар үшін енгізудеміз. Енді бизнес те шеттеп қалмауы тиіс», — деді спикер.
Жаслан Мәдиев бизнеске көмек ретінде цифрландыру бойынша көптеген жұмыстар атқарылғанын атап өтті. Ол бүгінде ЖК, ЖШС ашу, рұқсаттарды алу өте оңай екенін, отандық тауар өндірушілерге қолдау көрсетіліп, есеп беруді автоматтандыру және қысқарту жүзеге асырылып жатқанын жеткізді.
Сонымен қатар адамның араласуынсыз тексерулер санын 2 есе қысқартуға мүмкіндік беретін тәуекелдерді басқару жүйесі енгізілді. 2024 жылы ғана 60 мың тексеру жүргізілді.
«Үкіметтің басым бағыты – отандық тауар өндірушілерді қолдау бойынша деректермен үлкен жұмыс жүргізілді. Бүгінде 40-тан астам деректер базасы біріктірілді, бұл базада кәсіпорынға қатысты 2 мыңнан астам көрсеткіш бар. Бұл деректер мемлекеттік қолдау шараларын көрсету үшін пайдаланылуда. Біз деректер базалары мен дэшбордтарды жүктеп, талдамалық анықтамалар, әрекетке ұсыныстар мен көрсеткіштердің өсуіне немесе төмендеуіне әсер еткен факторларды аламыз», — деді ол.
Мәселен, 2023 жылы отандық тауар өндірушілердің сатып алуы өткен жылмен салыстырғанда 50%-ға өскен. Сонымен қатар жасанды интеллект сатып алуларда 3,5 трлн теңге көлеміндегі қосымша әлеуетті анықтаған. Осылайша, бизнеске жасанды интеллектінің қалай көмектесетіні айқындалды.
Спутниктік шешімдер бойынша жасанды интеллект көмегімен заңсыз қоқыстар, жерді басып алу, орманды заңсыз кесу фактілері анықталады. Цифрлық отбасы картасы шеңберінде 6 млн-нан астам отбасы цифрландырылып, мәліметтер мемлекеттік басқаруда пайдаланылады. Жасанды интеллект талдамалық мәліметтер береді, бұл деректер апта сайын әкімдіктерге жолданады.
«Жасанды интеллектіні дамыту үшін бүгінде инновациялық экожүйе құрылып отыр. Астана Хаб базасында стартаптарды қолдау жұмыстары жүргізіліп жатыр. Біз елімізде жасанды интеллектіні дамыту үшін Үкіметте 5 жылдық тұжырымдаманы қабылдадық. Аталған тұжырымдама бойынша бірнеше маңызды бағыт бар. Біріншісі, суперкомпьютерлік кластерді, суперкомпьютерлік инфроқұрылымды дайындау. Екіншісі, заңнамалық актілерді шығару. Үшіншісі, адами капиталды дамыту. Келесі жылы қарқынды түрде осы бағыттарды пысықтаймыз», — деп қорытындылады сөзін спикер.
