Жасанды интеллект барлық салаға жаппай енгізілуіне қарсы шығатындарды түсінуге болады. Мысалы былтыр Future of Life қоғамдық ұйымының сарапшылары бұдан келетін қауіпті ұмытпау керегін ескерткен. Тіпті «жасанды интеллектке негізделген жүйелерді қолданысқа енгізуге кемінде жарты жылдай уақытқа болсын үзіліс жасау қажет» деп ашық ұсыныс та тастаған. Қол қойғандардың ішінде Apple-дің негізін қалаушылардың бірі Стив Возняк пен Tesla-ның иесі Илон Маск болған. Хатта «Заманауи жасанды интеллект жүйелері кей тапсырмаларды орындағанда адамдармен бәсекеге түсе алатындай жағдайға жетті. Сондықтан өзімізге «Барлық жұмыс орнын автоматтандыру шынымен бізге қажет пе?» деген сұрақты қойғанымыз абзал» делінген.
Дүниежүзілік экономикалық форумның болжамына келсек, алдағы бес жылда жасанды интеллект 83 миллион жұмыс орнын жояды. Оның орнына 69 миллион жаңа жұмыс орны пайда болады. Салыстырып қарайтын болсақ, пайда қылғанына қарағанда қысқартқаны көбірек. Жалпы алғанда жасанды интеллектінің әсерінен жұмыс түрлері де өзгереді. Дүниежүзілік экономикалық форум эксперттерінің айтуынша, қазіргі басты машықтардың 44 пайызы енді бір бес жылда түбегейлі өзгереді. Айталық, бұған дейінгі технологиялық өзгерістер қара жұмыспен айналысатын. Білігі төмен топтарға әсер еткен болса, ендігісінің әсері әжептәуір жоғары квалификациясы мен білімі барларға тиеді деседі. Демек дабыл қағуға негіз бар. Голливудтағы киностудиялардың қызметкерлері көтеріліске шығып, қарсылығын білдірген оқиғаны атап өтейік. Сценаристер жасанды интеллектіні сценарий жазуға қолдануға қарсы шыққан еді. Ал актерлер болса, продюсерлердің ақша үнемдеу үшін түсірілімді бір күн ғана жасады. Сол кезде актерлердің сырт келбетін скандап, дижитал бейнелерін әрмен қарай фильмге қолдану туралы ұсынысымен келіспейтінін жеткізген.
Контент жасаушыларға қандай қауіп бар?
Business Insider басылымы сарапшылармен тілдесе отырып, алдағы уақытта автоматтандырылады. Соның әсерінен адамның орнын роботтарға алмастыруы мүмкін мамандықтар тізімін жасаған. Ол листінің ішінде бағдарламалаушылар, деректер аналитигі, жарнамамен айналысатындар, журналистер, контент жасаушылар, мұғалімдер, қаржы аналитиктері, қаржы кеңесшілері, трейдерлер, графикалық дизайнерлер мен есепшілер бар.
Жалпы алғанда жасанды интеллектінің түбегейлі адамның орнын басуы мүмкін деп кесіп айтуға келмейді. Әрине, AI көмегімен көп жұмысты жылдам және жемісті атқаруға жол ашылады. Бұл ойды Массачусетс технологиялық университетінің зерттеушілері айтып отыр. Генератив жасанды интеллектіні қолдану арқылы код жазатын бағдарламалаушылардың жұмысын 56 пайызға жеделдетуге болады дейді. Сонымен бірге ChatGPT-ді көмекші ретінде қолданып, кейбір кәсіби мәтіндерді жазу уақытын 40 пайызға тездетуге болады. Ал сапасы болса, 18 пайызға жақсырақ бола түседі деседі.
Goldman Sachs болжамына қарасақ, жасанды интеллектіні кеңінен қолданысқа енгізген алғашқы он жыл ішінде еңбек өнімділігі жылына 1,5 пайызға артып отырады екен. Кей сарапшылар жаңа жұмыс орындары ашылуына сеп болатынын айтады. Ал бұл болса, ішкі жалпы өнімнің өсуіне жол ашады. Себебі компанияның табысы артып, ауқымын кеңейтеді, соған сәйкес сұраныс та артады. Жаңа мамандықтардың пайда болып, адамдардың жұмыс істейтін саласын ауыстыруы үшін, әлбетте, дайындық керек. Сондай-ақ, жұмыстан шығып қалғандарға қолдау білдіру де қажет. Сондықтан бұл жағынан әр елдің үкіметі тиісті шешімдер қабылдауы керек болады.
Мәселен, Дания билігі қазірдің өзінде мұның жолын тауып, практикада істеп көріп жатыр. Олар бұл жүйені flexicurity (flexibility — икемділік және security — қауіпсіздік) деп атаған. Яғни еңбек нарығының икемді баланста болуын қадағалап, қызметкерлердің жұмыссыз қалмайтынына кепілдік береді. Аталған жүйе жұмыс берушілерге нарықтағы ахуалға қарай қызметкерлерді еш уайымдамай жұмыстан қысқартуға мүмкіндік береді. Ал сол жұмыстан шығып қалған қызметкерлерге екі жыл бойы айына 2,9 мың доллар көлемінде жәрдемақы беріліп отырады. Сондай-ақ карьера бойынша кеңесшілермен жұмыс істеп, қайта даярлау курстарына қатысуға мүмкіндік береді.
