Жетісай ауданы іріленген Мақтарал ауданынан бөлініп шыққаннан кейін халық саны 187,0 мың адамды құрайды, аумағы 104,6 мың гектар. Көрші Өзбекстан Республикасының 1 облысы, 2 ауданымен шектеседі. Аудан тұрғындары негізгі күн көрісі ауылшаруашылық саласы.
Бюджеттің шығысы бойынша 10 айда жоспар 32 млрд. 881 млн теңге, нақты игерілгені 32 млрд 770 млн теңге немесе 99,7 % құрады.
Өзіндік кіріс бойынша 10 айда жоспар 2,1 млрд теңгені құраса, нақты түскені 2,4 млрд теңге, жоспар 112,7 пайызға орындалып 264 млн теңге артығымен түсірілді.
Үстіміздегі жылдың 10 айында өңірлік өнім 133,8млрд теңгені құрады. Жанбасына шаққандағы ЖӨӨ– 715,8мың теңге.
Өнеркәсіп өнімінің көлемі 9,8 млрд. Теңгені құрады, нақты көлем индексі– 103,1%.
Өңдеу өнер кәсiбiнде өнiм көлемi 7,7 млрд. теңгені құрады немесе -104,8%.
Негізгі капиталға бағытталған инвестиция көлемі 11,7 млрд. теңгені құрап, нақты көлем индексі – 75,8%.
Бөлшек сауда көлемі 16,8 млрд. теңгені құрады немесе 111,4%-ға өсті.
Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері саны 10 айда 18534 бірлікке жетіп, өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 3039 субъектіге артып, 119,6% -ға өсті, жұмысшылар саны 21386-ны құраса, шағын орта бизнес субектілерінің өндірілген өнім көлемі 49,6 млрд.тенгені құрады .
«Ырыс» МҚҰ арқылы ағымдағы 2022 жыл басынан бастап 132 кәсіпкер 431, 2 млн.теңге көлемінде несие қаржыға қол жеткізген.
Мал шаруашылығы және шағын кәсіпкерлік саласы бойынша 105,5 млн теңгеге 11 жоба, көктемгі егін егу және жинау жұмыстары бойынша 325,7 млн теңгеге 121 жоба. Екінші деңгейлі банктер арқылы «Бизнестің жол картасы 2025» және «Қарапайым заттар экономикасы» мемлекеттік бағдарламалары аясында 1,4 млрд. теңгені құрайтын 27 нысан қаржыландырылды.
(қоғамдық тамақтану орындарын, бала бақша, қонақүй, бизнес нысандарды дамытуға, одан бөлек жиһаз өндірісі, ет өндірісі, полиэтиленді қайта өңдеу, жемісті қайта өңдеу т.б).
Жалпы аудан халқы 187,0 мың адамды құрайды. Жұмыс күші 65,3 мың адам, 10 000 адамға 100 жұмыс орны жобасы аясында 872 адамды жұмысқа орналастыру жоспарланған болса, 10 айдың қорытындысы бойынша 1516 жаңа жұмыс орындары ашылды.
Нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2021-2025 жылдарға арналған «Еңбек» мемлекеттік бағдарламасы аясында 7306 азамат тұрақты және уақытша қатыстырылды.
Әлеуметтік жұмыс орындарына 344, алғашқы жұмыс орындарына 81, жастар практикасына 887, қоғамдық жұмысқа 2273, «Ұрпақтар келісім шарты», «Күміс жас» жобалары аясында 25 адам жұмысқа жолданды.
Бизнес-идеяларды қолдауға 214 адамға 262,2 млн теңге мемлекеттік грант берілді.
2022 жылдың 10 айында 5664 отбасыға немесе 33293адамға мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмекке жалпы республикалық бюджеттен 2 032 785,0 мың теңге, жергілікті бюджеттен 20 000,0 мың теңге төленді.
Қамқорлық бағдарламасы аясында ауданда 137 отбасыға 4,4 млн теңгенің көмегі көрсетілді.
«Дипломмен ауылға» жобасы аясында ағымдағы жылы ауылдық елді мекендерге жұмыс істеу және тұру үшін келген мамандарға әлеуметтік қолдау шараларын ұсыну қағидаларына сәйкес, 302 маманға 92,4 млн. теңгеге көтерме жәрдемақы және 72 маманға 330,8 млн. теңгеге тұрғын үй сатып алу үшін бюджеттік кредит берілді.
2022 жылдың 10 айында ауыл шаруашылығы бойынша жалпы өндірілген өнімнің көлемі 96,6 млрд. теңгені құрап отыр. (2021 жылы жалпы өндірілген өнімнің көлемі 86,7 млрд. теңге ). 2021 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда өндірілген өнім көлемі 9,9 млрд теңгеге артқан. Ауыл шаруашылығы саласының негізгі капиталына тартылған инвестиция көлемі 3505 млн. теңгеге жетті.
Биылғы жылы ауданда 78,5 мың га жерге ауыл шаруашылығы дақылдары орналастырылды. Оның ішінде: 49,5 мың га жерге мақта, 15,0 мың гектардан астам бақша, 10,7 мың га мал азықтық (оның ішінде: 5,6 мың га жерге дәндік жүгері, 117 га жерге сүрлемдік жүгері, 2,4 мың га жерге жаңа жоңышқа, 2,6 мың га жерге ескі жоңышқа), 3,2 мың га көкөніс және т.б. дақылдар егілді.
Бүгінгі таңда 49,3 мың гектар мақталық алқап теріліп, жалпы жиналған шитті мақтаның көлемі 128,2 мың тонна. Орташа өнімділік 26,0 ц/га құрап отыр. Сонымен қатар, ерте егілген көкөніс дақылдарынан 79 мың тоннадан астам, бақша дақылынан 474,5 мың тоннадан астам (қарбыз 111,4 тонна, қауын 363,1 тонна), дәндік жүгеріден 29,5 мың тонна, жоңышқадан 71 мың тонна өнім алынды.
Мақта терім науқанына 715 дана трактор, 897 дана трактор тіркемелері, 61 дана бүріккіш (ОВХ), 224 дана мақта терім машиналары қатысты.
Ауданда әрбір гектардан түсетін өнім көлемін ұлғайту мақсатында, биылғы жылы 292 шаруа қожалық иелері 1103 га жерден екі рет өнім алу жобасын іске асырды.
Сонымен қатар, ағымдағы жылдың 10 айында 5 га жерге жылыжайлар мен парниктер құрылысы салынып, жалпы көлемі 20 га жерге жетіп отыр.
Аудан шаруалары биылғы жылы 100 га жерге тамшылатып суғару технологиясын ендірген болса, көкөніс, бақша, жеміс-жидек және жүзім дақылдарындағы тамшылатып суғару технологиясы 435 га жерді құрап отыр.
Ауданның ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері ауыл шаруашылығы техникаларын жаңалау бағытында беріліп жатқан мемлекеттік қолдаулардың арқасында жыл сайын ескі техникаларын жаңалау жұмыстарын жүргізуде. Ағымдағы жылдың 10 айының өзінде шаруа қожалық басшылары 150 ге жуық жаңа ауыл шаруашылығы техникаларын алды.
Ауданда мақта тұқымын дайындаушы 4 тұқым шаруашылығы жұмыс істеуде. Биылғы жылы ауданға 1650 тонна тұқымдық шит қажеттілігі анықталып, соның жоспар тапсырмасы дайындалып, соған сәйкес тұқымдық шит дайындалды. Оның ішінде: R-І 59,0 тонна, R-ІІ 761,0 тонна. Одан бөлек кәсіпкерлер Өзбекстан Республикасынан 626 тонна, Туркия мемлекетінен мақта қабылдаушы зауыттар тарапынан 184 тонна тұқымдық шит әкелінді.
Биылғы жылы көктемгі және күзгі дала жұмыстарына жалпы 12875 тонна жанар-жағар май бөлінді. Бұл жанармайдың жергілікті 3 ірі оператор («РосАзияНефть» ЖШС, ЖК «Әуезов» және «Халык Ойл» ЖШС) бекітіліп, шаруаларға талон жүйесі арқылы таратылып берілді. Яғни нарықтаға бағадан 25-30 тенге төмен бағада таратылды
Ауданда 778 дана (1532,1 км) канал бар, оның 605 данасы немесе 77% республикалық меншікте. 2022 жылы ауданға 663 млн м3 ағын су лимиті бөлінген болса, нақты алынған 576,5 млн м3.
Жетісай ауданы бойынша ірі қара мал 110,2% (58893 бас), қой-ешкі 117,3% (214317 бас), жылқы119,3% (12975 бас), түйе 107,8% (496 бас), құстар 103,1% (73992 бас) артып отыр.
Ауданда 22 асыл тұқымды шаруашылықтары болса, оның 1 ірі қара мал, 21 қой шаруашылығы. Аталған шаруашылықтарда 195 бас асыл тұқымды ірі қара мал, 39017 бас асыл тұқымды ұсақ мал тіркелген.
Аудандағы 112 елді (7 елді мекен шалғайда орналасқан) мекеннің 1 елді мекенде ауыз су құбыры тартылмаған, 104 елді мекені орталықтандырылғын ауыз сумен қамтылған, оның 74 елді мекенінде 24 сағат, 30 елді мекенге ауыз су кестемен берілуде.
Жетісай қаласының ауыз су жүйелерін қайта құру жұмыстарына 2022 жылға республикалық бюджеттен 1,4 млрд теңге қаржы бөлініп, 500 млн теңгесі игерілді. Нысан құрылысы 2023 жылға өтпелі.
Мақталы ауылдық округі Мақталы елді мекенінің ауыз су жүйелерінің құрылысын жүргізуге ағымдағы жылы 77,5 млн теңге бөлініп, 46,131 млн теңгесі игерілді.
Елді мекендердің ауыз су жүйелерін ағымдағы жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін 2022 жылға өтпелі жалпы 21 елді мекендерге қаралып ауыз су мұнараларымен ауыз су құбырларын жаңарту жұмыстары жүргізілуде.
2022 жылға жаңадан басталатын 5 нысанның ауыз су жүйелерін ағымдағы жөндеу жұмыстарына 510,8 млн теңге бөлінді. Аталған нысандардың 437,8 млн теңгесі игерілді.
Жыл соңына қарай орталықтандырылған су құбырымен қамтылған елді мекендер саны 105 елді мекенге жетеді.
Аудандағы 105 елді мекеннің 56 елді мекені газбен қамтылған, бұл аудандағы елді мекендердің жалпы санының 53 % құрайды.
Бүгінгі таңда жалпы құны 2,5 млрд теңгені құрайтын Жаңа ауыл, Достық ауылдық округтеріндегі елді мекендерге жеткізуші газ құбырын салу жұмыстары жүргізілуде. 2022 жылға 850,0 млн теңге қаржы қаралып, 850,00 млн теңгесі игерілді. Қазіргі таңда, жеңімпаз мердігер мекеме “Байсын-А” ЖШС-гі құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізуде. Нысан 2023 жылға өтпелі.
Сонымен қатар, жалпы сметалық құны 3,8 млрд теңгені құрайтын Қарақай ауылдық округінде «Жетісай» АГТС салу» және Ынтымақ ауылдық округінде «Киров» АГТС салу нысандарына 2022 жылға 2,1 млрд теңге қаржы қаралып, игерілді. Мердігер мекеме «БатысМұнайГазЖабдықтары» ЖШС-і. Нысан 2023 жылға өтпелі.
Жергілікті бюджеттен 2022 жылға табиғи газбен қамтамасыз ету мақсатында 43 елді мекенге жобалау сметалық құжаттарын рәсімдеуге 177,0 млн теңге бөлініп, жұмыстар жүргізілуде. Бүгінгі таңға 23 елді мекеннің табиғи газбен қамтамасыз ету мақсатында әзірленген жұмыс жобаларына сараптаманың оң қорытындысы алынған. Қалған 6 елді мекенге СЖТ әзірленуде.
Аудандағы елді мекендер толық орталықтандырылған электр желісіне қосылған.
2022 жылға Жылы су ауылдық округі Жылы су, Баққоныс, Байқоныс елді мекендеріндегі жаңа құрылыстарында электрмен жабдықтау желілерін салу және КТП орнату құрылысына 54,3 млн теңге бөлініп, мердігер мекеме «KKS Construction group» ЖШС-гі құрылыс монтаж жұмыстарын жүргізілуде 50,0 млн теңгесі игерілді.
Жаңа ауыл ауылдық округіндегі 3 елді мекеніндегі жаңадан құрылған көшелерге электр желілерін жүргізуге және трансформатор (КТП) орнату үшін жоба-сметалық құжаттамасын әзірлеуге жергілікті бюджеттен 2022 жылға 5,1 млн теңге қаралып, мердігер «Стройтельная группа Архитектор» ЖШС-гі ЖСҚ-ны сараптамадан өткізу жұмыстарын жүргізуде.
Абай ауылдық округіндегі 4 елді мекендеріндегі көшелерге электр желілерін жүргізуге және трансформатор (КТП) орнату үшін жоба-сметалық құжаттамасын әзірлеуге жергілікті бюджеттен 500,0 мың теңге қаржы қаралып, “SK Best Spec Stroy KZ” ЖШС-гі тарапынан тиісті жұмыстар жүргізілуде. Нысан 2023 жылға өтпелі.
Ж.Ералиев ауылдық округіндегі 8 елді мекенндегі көшелерге электр желілерін жүргізуге және трансформатор (КТП) орнату үшін жоба-сметалық құжаттамасын әзірлеуге жергілікті бюджеттен 500,0 мың теңге қаржы қаралып, “SK Best Spec Stroy KZ” ЖШС-гі тарапынан тиісті жұмыстар жүргізілуде. Нысан 2023 жылға өтпелі.
Жаңа ауыл ауылдық округіндегі Ынтымақ, Жаңа ауыл және Атақоныс елді мекендеріндегі жаңадан құрылған көшелерге электр желілерін жүргізуге және трансформатор (КТП) орнату үшін жоба-сметалық құжаттамасын әзірлеуге жергілікті бюджеттен 2022 жылға 5,1 млн теңге қаралып, мемлекеттік сатып алу конкурсының жеңімпазы «Стройтельная группа Архитектор» ЖШС тарапынан ЖСҚ әзірленіп, сараптаманың оң қорытындысы алынған.
Абай ауылдық округі Жүзімдік, Алтын кемер, Халықтар достығы, Отан елді мекендеріндегі көшелерге электр желілерін жүргізуге және трансформатор (КТП) орнату үшін жоба-сметалық құжаттамасын әзірлеуге жергілікті бюджеттен 500,0 мың теңге қаржы қаралып, “SK Best Spec Stroy KZ” ЖШС-гі тарапынан тиісті жұмыстар жүргізілуде. Нысан 2023 жылға өтпелі.
Ж.Ералиев ауылдық округі Арай, Абай, С.Сейфуллин, Жетіқазына, Үтіртөбе, Көктөбе, Бәйтерек, Ғ.Мұратбаев елді мекендеріндегі көшелерге электр желілерін жүргізуге және трансформатор (КТП) орнату үшін жоба-сметалық құжаттамасын әзірлеуге жергілікті бюджеттен 500,0 мың теңге қаржы қаралып, “SK Best Spec Stroy KZ” ЖШС-гі тарапынан тиісті жұмыстар жүргізілуде. Нысан 2023 жылға өтпелі.
Ауданның көлік жолдарының жалпы ұзындығы 365,3 шақырымды құрайды. Осы жолдардың 43,6 шақырымы – республикалық, 210,4 шақырымы – облыстық, 111,3 шақырымы – аудандық маңызы бар автомобиль жолдарына жатады. Ішкі көшелердің жалпы ұзындығы 918,4 шақырым, саны – 1200 көшені құрайды.
2022 жылы жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары саласын дамытуға Ұлттық қор, облыстық және жергілікті бюджет есебінен 1,3 млрд. теңге бағытталған. Оның 1,1 млрд. теңгесі жалпы ұзындығы 52,4 шақырымды құрайтын 65 көшеге орташа жөндеу, ұзындығы 7,47 шақырымды құрайтын 17 көшеге 55,4 млн. теңгеге ағымдағы (тас төсеу) жөндеу жұмыстары жүргізілді. Сонымен қатар, 101,4 млн. теңгеге жалпы ұзындығы 8,8 шақырымды құрайтын 8 көшеге аяқ жол салынуда.
Аудандық маңызы бар автомобиль жолдары мен елді мекен көшелерін күтіп-ұстауға 30 млн. теңге бөлініп, ішкі көшелерге ағымдағы (ямочный) жөндеу жұмстары жүргізілді, 14 мекен-жайға стандартқа сай 105 метр жасанды жол кедергілері мен 122 жол белгілері орнатылды, 22 мекен-жайға жаяу жүргінші өткелдері мен 28,62 шақырым қарама-қарсы бағытты айқындайтын жол сызбаларын таңбаланды.
Жетісай қаласын ұлғайтуға бөлінген 80 га жер телімінің ішінен Жоба көшесі бойынан 5 қабатты 20 пәтерлі 4 тұрғын үй және 5 қабатты 60 пәтерлі 1 тұрғын үйдің құрылысына 130,8 млн теңге (сыртқы инженерлік желісіз) бөлініп үстіміздегі жылдың 10 айында 22,9 млн теңгесі игерілді.
Сонымен қатар, 80 га жер теліміне кәріз жүйесін жүргізуге 2022 жылға 180,9 млн теңге қаралып, нысан пайдалануға тапсырылды. Ал, 5 қабатты 6 тұрғын үйдің ауласын көгалдандыру-көркейту және абаттандыру жұмыстарына 154,5 млн теңге бөлініп, қазіргі таңға 89,5 млн теңгесі игерілді. Нысан 2023 жылға өтпелі.
«Ауыл – Ел бесігі» бағдарламасы бойынша Ынтымақ ауылдық округі, Өркенді елді мекенінде футбол алаңының құрылысы жүргізілуде. 2022 жылға 295,1 млн теңге қаралып, 262,3 млн теңгесі игерілді.
Жетісай қаласынан 1,0 га жерге сауықтыру спорт кешенін салу үшін облыстық бюджеттен 50,0 млн теңге бөлініп құрылыс жұмыстары басталуда. Нысан 2023 жылға өтпелі. (Жалпы құны 1,1 млрд тенге).
«Бір жылға жоспар құрсаң – егін ек, жүз жылға жоспар құрсаң ағаш ек, ал мәңгілік мұратты көздесең-ұрпақ тәрбиеле» дегендей бала жауапкершілігі зор, салмағы ауыр міндет. Өйткені, бүгінгі жас буын ел болашағының ертеңгі кілті.
Ауданда 80 мектеп жұмыс істейді, 72-і жалпы орта, 1-уі негізгі орта мектеп, 7-уы жекеменшік бастауыш мектеп. Онда 45676 оқушы білім алады.
2021-2022 оқу жылында жалпы білім беретін мектептерде 11 сыныпты 3114 оқушы аяқтады. Оның ішінде 187 оқушы «Алтын белгі», 242 оқушы «Үздік» аттестатпен бітірді. Олардың 2584-і, яғни, 82,9%-ы (2020ж. – 2300 (78%) салыстырмалы 2021ж. – 2930 (86%) ұлттық бірыңғай тестілеу тапсырды.
100 және одан жоғары балл жинаған мектеп түлектерінің саны 242 оқушы.
Ауданы бойынша бюджеттен мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорны негізіндегі 20 балабақшада 2371, «мемлекеттік-жекеменшік серіктестігі» негіздегі мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша жекеменшік 143 балабақшада 14693 бала және арнаулы (коррекциялық) балабақшада 50 бала, жалпы 17114 бала қамтылған.
Бүгінгі таңда ауданда 2 аурухана, 2 емхана, 1 қалалық, 1 ауылдық емхана, 3 бастапқы медсанитарлық көмек көрсету бекеті, 16 дәрігерлік амбулатория, 37 ФАП, 9 медициналық бекет тұрғындарға қызмет көрсетеді.
Ауданымызда эпидемиологиялық жағдай тұрақты. Ауданда коронавирустық инфекциясы бар науқастарды (COVID-19) емдеуге жатқызу үшін 50 инфекциялық төсек-орын ұйымдастырылды. Аудан аумағында 6 екпе қабылдау бекеті жұмыс істейді. Бірінші компонентпен 95435 адам вакцина салдырды. Ал, екінші компонентпен 95405 адам қабылдады. Ревакцинацияны 76639 адам алды. «Pfizer» вакцинасын егу бойынша да жұмыс қарқынды. Ауданда өмір сүру ұзақтығын 71,2 жасты құрайды.
Ауданда жасөспірімдерді спортпен баулуда үш балалар мен жасөспірімдер спорт мектептері мен бір клуб қызмет көрсетеді.
Сонымен қатар, аудан аумағында жеке кәсіпкерлер тарапынанда балалар мен жасөспірімдерге спорт түрлерін шұғылдану жұмыстары жүргізілуде.
2022 жылдың 10 айының қорытындысы бойынша Жетісай ауданында жалпы аудан тұрғындарына шаққанда 72727 адам тұрақты түрде дене шынықтыру және спортпен шұғылдануда, ол 38,89 пайызды құрайды.
Жетісай ауданы бойынша 2022 жылдың 10 айдың қорытындысы бойынша 90 спорттық іс-шаралар ұйымдастырылып 9500 ге жуық адам қамтылды.
Аудан тұрғындарына 1 аудандық, 6 ауылдық мәдениет үйі, 4 ауылдық клубы, 21 кітапхана қызмет көрсетуде.
2022 жылы мәдениет саласының жұмысын қамтамасыз етуге аудандық бюджеттен 578 млн теңге, республикалық бюджеттен 67,8 млн. теңге қаржы қаралған. Бөлінген қаржылар жыл қорытындысымен толығымен игерілу жоспарлануда.
2022 жылы 792 іс-шара ұйымдастырылып, 31808-ге жуық көрермен қатысты.
Аудан тұрғындарына 21 кітапханада кітап қоры-334632 дананы құрайды. Тұрақты тіркелген оқырмандар саны – 13305
2022 жылға жергілікті бюджеттен Қызылқұм ауылдық округі Датқа елді мекеніндегі мәдениет үйіне қарасты ғимаратты ағымдағы жөндеу жұмыстарына 15,8 млн теңге, аудандық мәдениет үйін ағымдағы жөндеу және абаттандыру жұмыстарын аяқтауға 50,0 млн теңге қарастырылды.
Ауданда жалпы халық саны 176677. Аудан халықының 17655-ін өзге ұлт өкілдері құрайды. Оның 1451-і орыс, 13424-і тәжік, 1695-і өзбек, 209-ы әзірбайжан, 297-і татар, 317-і түрік, 351-і кәріс, 811-ібасқада ұлт өкілдері. Ауданда 55 діни бірлестіктермен олардың филиалдары бар. Олар исламдық – 51 мешіт, исламдық емес – 4 діни бірлестік. Бұдан бөлек 18 үкіметтік емес ұйым және қоғамдық бірлестіктермен, 4 саяси партиялар, 5 БАҚ жұмыс жасайды.
Ағымдағы жылдың 1 қыркүйегіндегі Мемлекет басшысы Қ.К.Тоқаевтың «ӘДІЛЕТТІ МЕМЛЕКЕТ. БІРТҰТАС ҰЛТ. БЕРЕКЕЛІ ҚОҒАМ» атты Жолдауын аудан тұрғындарына түсіндіру, насихаттау жұмыстары жүргізілуде.
Аудан халқының табысын арттыруға бағытталған жұмыстар ары қарай да өз жалғасын табатын болады.
Мемлекет басшысы атап өткендей, Қазақстанның шынайы жаңару кезеңіне сәтті қадам басу жолында алдымызға қойылып отырған тапсырмалар мен міндеттерді бүкіл қоғам болып жұмыла атқаруымыз маңызды.
«Бірлігі күшті ел азбайды, бірлігі күшті ел озады»- деп, дана бабаларымыз айтқандай, бірлігімізді бір арнаға жұмылдырып, жаңарған Қазақстанды құруда бар күш-жігерімізді салып, абыроймен атқаруымыз керек.
Еңсеміз биік, Тәуелсіздігіміз тұғырлы болсын!
