МЕМЛЕКЕТ ҚОЛДАУЫМЕН ӨҢІРЛІК ӨНІМ КӨЛЕМІ АРТЫП КЕЛЕДІ

117

Түркістан облысының жалпы өңірлік өнім көлемі өткен жылдың қаңтар-қыркүйек айларында Т2 трлн 699 млрд теңгені құраған. Өткен жылдың қаңтар-желтоқсан айларындағы көрсеткіш бойынша облыста негізгі капиталға салынған инвестициялар көлемі – 972 млрд 31,8 млн теңгені құрап, алдыңғы жылмен салыстырғанда 26,1%-ға артқан. Сонымен қатар, жеке инвестициялардың үлесі – 72,5%. Яғни ең басым секторлар – өнеркәсіп және жылжымайтын мүлік салаларында. Сондай-ақ, бюджеттік инвестициялардың үлесі – 27,5%. Олар инфрақұрылым нысандарын дамытуға, жылжымайтын мүлік саласына, әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызметке бағытталған. Осылайша, өткен жылдың қаңтар-желтоқсан айларында бұл салада негізгі капиталға бағытталған инвестициялар 4,3%-ға артып 156 млрд 268,6 млн. теңгені құраған. Бұдан бөлек, былтырғы жылдың қаңтар-қараша айларында Түркістан облысының Еуразиялық экономикалық одақ елдерімен өзара сауда айналымының көлемі 735,1 млн. АҚШ долларын құраған.

Осы орайда Қазығұрт ауданында өткен жылға жоспар 6,1 млрд. теңгеге бекітіліп, І-тоқсан қорытындысымен 1,5 млрд. теңгеге немесе 119,8 пайызға орындалған болатын. Өткен жылға аудан бюджеті 25,3 млрд. теңге болып қалыптасып, жыл қорытындысымен 25,2 млрд. теңгеге немесе 99,8 пайызға игерілді.

– Аудан экономикасының негізгі бағыттарының бірі — ауыл шаруашылығы саласы. Шаруалардың еңбегінің арқасында өнім көлемі соңғы 3 жылда 1,5 есеге өсіп, былтыр 66,7 млрд теңгеге жеткен. Ауыл шаруашылығында өнім көлемі 53,4 млрд теңгені құрады. Мал шаруашылығында — 33,6 млрд теңге, егін шаруашылығында — 19,8 млрд теңгенің өнімі өндірілген. Сондай-ақ, ауданда 181 гектарда жылыжайлар орналасқан, оның ішінде 5 гектары осы жылы жаңадан іске қосылды, — деді Азизхан Әзімханұлы.

Қазығұрт ауданындағы кәсіпкерлік саласы бойынша индикаторлық көрсеткіштердің орындалуы жоғары. Мәселен, кәсіпорындардың өнеркәсіп өнімінің көлемі жылдың қорытындысымен – 13,5 млрд. теңгені құрады, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда нақты көлем индексі 102,1%-ға орындалды. Шалғайдағы аудан үшін бұл жақсы көрсеткіш. Бұдан бөлек ауданға инвестиция тартуда да қол жеткізген жетістіктер жетерлік. Негізгі капиталға бағытталған инвестиция көлемінің жылдық жоспары – 25,8 млрд. теңге болып бекітілген болатын. Жыл қорытындысымен – 23,1млрд.теңгені құрады. Өткен жылмен салыстырғанда нақты көлем индексі 123,6%-ға немесе 4,7 млрд. теңгеге артты. Жалпы бюджеттік емес жеке инвестиция 19,1млрд.теңге құрады. Алдыңғы жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 8,0 млрд. теңгеге артып отыр. Яғни, бюджеттік емес жеке инвестиция бойынша тиісті жоспары артығымен орындалды.  Сонымен қатар, 2023 жылға негізгі капиталға бағытталған инвестиция көлемінің жылдық жоспары – 31,5млрд. теңге болып бекітілген еді. Ауыл шаруашылығына жарамды жері 3940 мың гектар, 2935 агроқұрылымы бар.

Сондай-ақ өңдеу өнеркәсібіндегі өндіріс көлемі – 11,5 млрд. теңгені құрады, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда нақты көлем индексі 103,0%-ға орындалды. Ауданда шағын және орта кәсіпкерлік жақсы дамып келеді. Бүгінгі таңға жұмыс істеп тұрған шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің саны 12368 бірлікті құрады, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда нақты көлем индексі 128,3%-ға орындалды. Осы бағытта ауданда 16743 адам жұмыспен қамтылып, олардың өндірген өнім көлемі – 100,4 млрд. теңгеге жетті немесе өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 123,5%-ға артты. Бөлшек сауда өнімінің көлемі – 8,7 млрд. теңгені құрады, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда нақты көлем индексі 102,2%-ға орындалды. Көптеген кәсіпорындардың өндіріс қарқынының өсуі, жаңа қуаттардың енгізілуі және технологиялық процесті модернизациялау өнеркәсіптік сектордың орнықты дамуына ықпал етеді. Ол үшін ауданымыздағы өндіріс орындарын көбейту үшін «Қазығұрт» индустриялдық аймағына  инвесторлар тартып жаңа жұмыс орындарын ашуды қажет етеді. Ауданның инвестициялық ахуалын жақсарту мақсатында «Қазығұрт» индустриялдық аймағы (35 га) құрылып, кәсіпкерлерге мүмкіншілік жасалды. Яғни, индустриялдық аймақтағы инфрақұрылым жүйелерінің қуатын ұлғайту арқылы қосымша кәсіпорындар, жаңа жұмыс орындарын ашу жоспарланған болатын. Бүгінгі таңда, 10,86 гектар жер телімінде 7,3 млрд. теңгелік 193 жұмыс орнын құрайтын 5 жоба орналастырылған

Ауданда 2023-2027 жылдары 18,7 млрд теңгеге 48 инвестициялық жобаларды іске асыру жоспарланып отыр. Оның ішінде биыл құны 6,5 млрд теңге болатын 41 жобаны іске асырып, 440 адамды жұмыспен қамту көзделген. Осындай жобалардың бірі — «Қарқын-2030» ЖШС-ң облыста теңдесі жоқ заманауи мал сою цехы іске қосылады. Жалпы қуаттылығы тәулігіне 300 бас ірі қара мал сою мүмкіндігі бар. Бұл жобаның басымдылығы — толық цифрландырылған, энергия көзін аз пайдаланады. Бұдан бөлек, биыл «Билол» ЖШС аудандағы индустриалды аймақта «Болат шарларын балқытып шығаратын» зауытты ашуды жоспарлап отыр Онда жалпы 45 адам тұрақты жұмыспен қамтылатын болады.

Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне, оның ішінде ісін жаңадан бастаған кәсіпкерлерге, жас кәсіпкерлерге, әйелдерге, мүгедектерге және 50 жастан асқан адамдарға «Бизнестің жол қартасы 2020» бизнесті қолдау мен дамытудың бірыңғай бағдарламасы шеңберінде  мемлекеттік гранттар беру үшін конкурстық іріктеуге қатысып, қорытындысымен 1 азамат грантқа қол жеткізген. Мемлекеттік қолдаудың арқасында кәсіпкер бүгінде ісін ілгерілетіп отыр.

Мемлекет басшысы шағын және орта бизнестің рөлін күшейтіп, оның ел экономикасындағы үлесін 2025 жылға қарай 35 пайызға дейін жеткізу міндетін қойған болатын. Бұл бағытта «Қарапайым заттар экономикасы» жеңілдетілген несиелендіру бағдарламасы бастау алған. Бүгінгі күнге жалпы құны 40,0 млн. теңге көлемінде кәсіпкерлік бағытындағы 1 жобаға несие берілді. Қажетті несиемен қамтамасыз ету жұмыстары жалғасын табатын болады.

Айта кетейік, ауданда 62 елдімекеннің 60-ы ауыз сумен, 61-і электр жүйесімен, 49-ы табиғи газбен қамтылған.

Сондай-ақ, мемлекеттен қолдау тапқан Ордабасы ауданындағы мұнай өңдеу зауыты құрылысының бірінші кезеңі аяқталған. Екінші кезеңі осы жылы аяқталып, 650 жұмыс орны ашылмақ. Мемлекет тарапынан қолдау бар. Жұмыс жалғасуда.  Созақ ауданында күкірт қышқылын өндіру зауытын салу бойынша «Қазатомөнеркәсіп ҰАК» АҚ-ның, Сайрам ауданындағы генерацияның маневрлік режимімен бу-газ қондырғысын салу бойынша «ПГУ Туркестан» ЖШС-нің өкілдері айтып берді. Қос жоба жоба да аса маңызды.

Сайрам ауданында «Nurym Group» ЖШС-нің құрама жем зауыты, мал сою комбинаты және жануарлардың қалдықтардын терең өңдеу, замануи мал базары жобалары, сондай-ақ Арыс қаласында «Turkestan agro.kz» ЖШС-нің 4500 га алқапқа жаңбырлату жүйесін енгізу және 25 мың бас ірі қара мал бордақылау алаңы құрылысы жобалары бойынша компанияның негізін қалаушысы С.Ертаев баяндады. Мал шаруашылығының өркениетті саудасы – саланың табысты дамуының негізі. Барлық нарық қатысушыларына тең шарттарда дискриминациясыз қолжетімділікті қамтамасыз етеді. Нарықтың әрбір қатысушысы, сатушы мен сатып алушы өзіне керегін алады. Іздеу, тасымалдау және қауіпсіздік мәселелеріне кететін уақытын үнемдейді. Мал биржасы малдың әр түріне бағаның нақты көрсеткішін қалыптастырады, мемлекетке саладан түсетін кірісті болжау үшін нарықтық қозғалыстар мен тенденцияларды түсінуге, банктер тұрақты қаржыландыруды қамтамасыз етуге, ал фермерлерге кез келген уақытта және кез келген климаттық өзгерістер жағдайында, мысалы құрғақшылық кезінде малды сою қажетінсіз сатуға мүмкіндік береді.

Сонымен қатар Сайрам ауданының әкімі Арман Сәбитов австралиялық мамандармен кездесіп, жергілікті шаруалардың басын қосып өңірде мал шаруашылығы саласына қатысты ауқымды жобаны талқылады. Айта кетейік, Сайрам – ауыл шаруашылығы өркендеген іргелі аудандардың бірі. Биыл ауданда елімізде бұрын-соңды болмаған «Мал биржасы» жобасы бастау алмақ. Бұл жоба «Nurym Group» компаниясы тарапынан австралиялық үлгіде жасалады. Жаңа жобада мал базарының құрылымын түзуде сатушылар мен малдардың, сауда жасаушылардың қауіпсіздігіне ерекше назар аударылмақ. Онда саудаға әкелінген малды ыңғайластыруда заманауи технологиялар қолданылады. Сонымен қатар, малдарға арналған арнайы орындарда олардың жем-шөбі мен суының уақтылы берілуіне жағдай жасалған. Ең бастысы, мал биржасында тазалықтың талапқа сай болуы қатаң қадағаланады. Естеріңізге сала кетейік, Аустралияның мал шаруашылығын жүргізудегі озық әдістерін зерттеу үшін отандық делегация аталған елге барып келген болатын. Оның құрамына аграрлық бизнес, Ауыл шаруашылығы министрлігінің өкілдері, Түркістан, Қостанай, Алматы және Жетісу әкімдіктерінің басшылығы кірді. Аустралия – жаһандық экспорттаушы: қой еті экспортының үлесі бойынша – бірінші орында, ал сиыр етінің экспорты бойынша – екінші орында.