Бүгін Түркістан қаласындағы Ұлы дала елі орталығында «Отбасылық зорлық-зомбылықсыз Қазақстан!» ұранымен шахматтан қалалық біріншілік турнирі өтті.
Аталған додаға 10-15 жас аралығындағы жасөспірімдер мен ересектер қатысып, бақ сынасты. Жарысқа қатысқан жүзге жуық спортшының арасынан үздік нәтиже көрсеткендер марапатталды.
Атап айтқанда, ересектер арасында Қуаныш Джумадулов I орынды, Болат Исабеков II орынды, Ербосын Абилқасымов III орынды иеленді. Ал жасөспірім балалар арасында үш категория бойынша I орынды Еркебұлан Ерболатұлы, Баянбай Нұрислам, Амирхан Самир, II орынды Қанжарбай Медет, Жасұлан Есеналиев, Төлепберген Дастан, ал III орынды Аманбек Диас, Асылбек Бейбарыс, Сұлтанхан Нұрислам қанжығалады.
Жасөспірім қыздар арасындағы бәсекеде Умида Артықбаева III орынға лайықты деп танылса, II орынға Севара Абдумуталипова жайғасты. Ал қыздар арасындағы ақыл-ой ойынында Әсия Асылхан жеңіс тұғырынан көрінді.
Шахмат — логикалық ой өрісті машықтандыратын спорт түрі. Шахмат сөзі парсы тілінде “шах” патша, “мат” өлді дегенді білдіреді. Әлемдегі ең танымал спорт түрінің бірі саналады. Шахмат спортының отаны – Үндістан. Біздің дәуірімізге дейін бір ғасыр бұрын пайда болған. Шағын ғана шахмат тақтасы ойыншылар үшін көптеген айла-тәсілді орындайтын соғыс алаңы. Ойын кезінде егер шахматшы бірінші болып жүретін болса, онда ол ойынды бастау үшін 20 түрлі тәсілді пайдалана алады, ал қарсыласы жауап қайтару үшін 400 түрлі төтеп беру жолдарын қарастырмақ. Сол себептен шахматшылар әр қадамын байыппен орындайды.
Шахмат – өнер, ғылым және спорт элементтерін біріктіретін, қарсыластар үшін 64 торша тақтасында арнайы фигуралармен үстел үсті логикалық ойыны. Тарихы ондаған ғасырларға созылатын белгілі стратегиялық ойындардың бірі болғандықтан шахматқа қатысты қызықты фактілер аз емес. Ондай фактілерді білу үшін гроссмейстер болу шарт емес, әуесқойлардың да хабардар болғаны артықтық етпейді.
Көптеген ғалымдар шахмат адамның есте сақтау қабілетін дамытып, ойлау жүйесін жаттықтыратынына ешқандай күдік келтірмейді. Сондықтан да бұл ойынды спорт түріне жатқызады. Бұл ғажап ойыннан адамзат әлі талай ғасыр ажырымайтыны сөзсіз.
Психологтардың айтуынша, шахмат ойнау адамның есте сақтау қабілетін жақсартады. Сонымен қатар, қиын сұрақтарды шешіп, күрделі идеяларды ойлап табуға септігі мол. Көптеген адамдар бұл ойынды жоғары ақыл-ой дәрежесі барларға арналған деп ойлайды. Шахмат ойнау арқылы кез-келген адам өзінің ақыл-ой дәрежесін көтере алады. Ғалымдардың дәлелдеуінше, шахмат ойыны барысында адам миының екі бөлігі де жұмыс істеп, концентрациясы жоғарылап, жылдам ойлау қабілеті жақсарады.
Д.МЕҢДАЛЫ.
