Қазақстан үшін ғарыш саласының алар орны ерекше

39

Бұл материалдан Түркістан облысының тұрғындары  еліміздегі ғарыш аймағының ерекшеліктерін оқый аласыздар. «Байқоңырдан» ұшып шығатын зымырандардың ауаны ластайтыны жөнінде, экологияға тигізген зардаптары жөнінде аз айтылған жоқ. Дегенмен оның әлемдік деңгейдегі беделі талай адамды тамсандыратыны да жасырын емес. Қазір «Байқоңырды» Қазақстаннан Ресей жалға алып отыр. Көптеген келісім-шарттар жасалды. Ғарыш айлағын Қазақстанның да тиімді пайдалана білуі үшін Елбасының сіңірген еңбегі зор.

1991 жылы қазанның 2-сі күні қазақ ғарышкері Тоқтар Әубәкіров ғарышқа көтеріліп, халқымыздың жүздеген жылдар бойы армандаған биігіне қол жеткізді. Дәл сол сәттен кейін Елбасы қатысушыларға ғарыш агенттігінің құрылуы туралы хабарлаған болатын. Сондықтан біздегі ғарыш саласының да, мемлекет ретінде қалыптасуымыздың да тарихы бір-бірімен тығыз байланысты. Әлемдік экономикалық дағдарысқа қарамастан, барлық дерлік ғарыш державалары «жұлдызды» жобаларды қаржыландыруды азайтудың орнына, қайта ұлғайтып отырғандығы соның дәлелі болса керек.

Осылай NASA америкалық агенттігі ғарыш саласына салған әрбір доллардың 5-6 доллар болып қайтатындығын хабарлаған. Мамандардың бағалауынша, соңғы жылдары Ресейдің ғарыштық зымыран саласындағы пайдасы үш есеге, ал оның қайтаымы екі есеге өскен. Әр салынған рубль экономиканың бір-бірімен байланысты салаларында 6-7 рубльге дейін үнемдеуге мүмкіндік береді екен. Соңғы кездегі мұнай бағасының түсуіне орай қайтымына қатысты тайталаса алатын ғарышпен салалардың көп болуы неғайбыл.

Осы «ғарыш бәліші» бөлісуінен сырт қалмас үшін көптеген мемлекеттер өзінің әлеуметтік-экономикалық жағдайына қарамастан, ғарыштық державалар қатарына қосылуға талпынуда. Ал бұған қол жеткізгендер қатары толысуын қаламайтынын байқатып қалады. Ағымдағы жылдың сәуір айындағы солтүстіккорейлік жер серігінің ұшырылуына қазіргі ғарыш державаларының әдеттен тыс теріс көзқарасы осымен түсіндіріледі. Бұл олардың айтуынша, ықтималды қарсыласты жоғары дәлдікті ұзақ қашықтық зымыран жасаудан тежейміз дегенінен гөрі, жаңа бәсекелеспен күреске көбірек ұқсайды. Себебі ғарыш қазірдің өзінде тарлық етуде – жер орбитасы «шексіз емес» болып шықты.