«Қазақстанның киберқалқаны» бағдарламасының негізгі міндеттерінің бірі – киберқауіпсіздік саласы

22

Түркістандық тұрғындардың назарына цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі жөнінде мәліметтерді ұсынамыз. Қазіргі уақытта Инвестициялар және даму министрлігіне қарайтын «Мемлекеттік техникалық қызмет» бірлескен кәсіпорнымен ынтымақтастықта «Киберқалқан» іс-қимыл жоспарын іске асыруға жауапты негізгі үкіметтік мекеме болды.

«Қазақстанның қиберқалқаны» бағдарламасы электронды ақпараттық ресурстарды, ақпараттық жүйелерді және телекоммуникациялық желілерді қорғау сияқты салалардағы мемлекеттік саясатты айқындайды, ақпараттық және коммуникациялық технологияларды қауіпсіз пайдалануды да қамтамасыз етеді. Бұл тұжырымдама киберқауіпсіздіктің барлық алдыңғы тәсілдерін біріктіруге көмектеседі. Бағдарламада ақпараттық қауіпсіздік саласындағы, оның ішінде төтенше жағдайлар кезіндегі инциденттердің алдын алу мақсатында шұғыл ден қою тетіктері әзірленді.

Қазақстан халқының 85%-дан астамы интернет пайдаланады. Бұл Орталық Азия елдері бойынша ең жоғары көрсеткіш. Олай болатын жөні де бар. Себебі, бүгінде үкімет пен экономиканың негізгі сегменттері цифрлық платформаларға ауысқан. Төлемді де телефон арқылы жасап жүрміз. Осындай ақпараттық технология құралдарын қолдану бойынша да посткеңестік кеңістікте Балтық елдерінен кейінгі орында тұрмыз. Дегенмен, бір медальдің екі беті болатыны сияқты ақпараттық технологияны қолданудың кең өріс алуы киберқылмыстың артуына да алып келеді.

Қауіпсіздігі әлсіздеу компьютерлерді көп қолданатын Қазақстан хакерлер үшін ең тартымды елдердің бірі болып тұрғаны рас. Киберқылмыскерлер крипто өндіруге қажетті электр энергиясының үлкен көлеміне ақы төлеуден қашып, әлемнің басқа елдерімен салыстырғанда электр энергиясының бағасы да, компьютерлік қауіпсіздіктің деңгейі де төмен Қазақстан сияқты елдерді таңдайды.

Елімізде компьютер желілері дұрыс қорғалмаған, оның негізгі себептерінің бірі – отандық компьютерлерде орнатылған бағдарламалық қамтамасыз етудің 74%-ға жуығы лицензияланбағандығы немесе заңсыз көздер арқылы орнатылғандығы. Бұл туралы 2019 жылы бағдарламалық қамтамасыз ету бойынша отандық сарапшылар жұмыс тобының кездесуінде айтқан болатын.

Лицензияланбаған бағдарламалық жасақтамада пайдаланушының компьютерлік деректеріне қауіп төндіретін зиянды бағдарламалар болуы мүмкін және мұндай бағдарламалық жасақтама үшін кибершабуылға қарсы жаңартылған механизмдерді орнату қиын. Соның нәтижесінде пираттық бағдарламалық жасақтамасы бар компьютерлер хакерлік шабуылдарға жиі ұшырайды.