Бүгінгі күні киберқауіпсіздік күллі әлем үшін аса маңызды мәселеге айналып отыр. Себебі технология қарыштап дамыған сайын хакерлер жеке адамдардың деректеріне ғана емес, ірі компаниялар мен ресми органдардың сайттарына да шабуыл жасай бастады. Бұл ретте Қазақстан да киберқауіпсіздік мәселесіне ерекше назар салуда. Киберқауіпсіздікті нығайту – ел тыныштығын сақтауда аса маңызды. Қорғаныс саласы, еңбек өнімділігі, өндіріс қуаты, үнем мүмкіндіктері киберқауіпсіздікпен тікелей байланысты. Сондықтан, бұл мәселеге алпауыт компаниялармен қатар шағын кәсіпорындар да жіті назар аударуы тиіс. Сала мамандары осы тақырып бойынша түрлі жиындар мен басқосулар өткізіп, міндеттерді нақтылауға атсалысуы керек. Мемлекет басшысы да биылғы Жолдауында киберқауіпсіздік мәселесіне баса назар аударып, цифрлық технологияларды енгізу барысында ақпараттық қауіпсіздік шараларын күшейтуге шақырды.
Аталмыш жоба тек мемлекеттік жүйені бақылауға алу үшін жасалып отыр. Ал кәсіпкерлер, банктер мен ұлттық компаниялар хакерлерден өздері қорғануы керек. Егер азаматтардың компьютерлері қорғалмаған болса, мұндай шабуылдар тыйылмайтын түрі бар. Қазақстан Республикасының Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: Жаһандық бәсекеге қабілеттілік» Жолдауын іске асыру мақсатында, «Қазақстан-2050» Стратегиясының Қазақстанның әлемнің ең дамыған 30 мемлекетінің қатарына кіруі бойынша тәсілдемелерін ескере отырып, Киберқауіпсіздік тұжырымдамасы, яғни «Қазақстанның Киберқалқаны» жобасын әзірледі.
Ешкімге, ешқашан картаның артындағы кодты айтпаңыз. Картадан ақша алғанда хабарлама келетіндей пуш қосып қойыңыз. Сайттан әлдене алмас бұрын жақсылап тексеріңіз. Тауар сатып аларда пікірлерді шолып шығыңыз.Жіберген сілтеменің бәрін аша бермеңіз. Ресми нөмірден, поштадан келгендеріне ғана сеніңіз. Бір әріп не бір сан айырма болуы мүмкін — мұқият болыңыз.Алаяқтар хабарласып тұр ма деген күмән туса, тұтқаны қоя салыңыз. Әрмен қарай диалог жалғастырмаңыз. Олар сеніміңізге кірудің шебері болып алған.Аккаунтарыңыздың құпиясөзін күрделі қылып қойыңыз. Туған күніңіз, атыңыз, жылыңыз тұрмасын. Комбинация күрделі болған сайын, оны бұзып алу да соғұрлым қиын болады. Әрі арагідік ауыстырып тұрыңыз.Қай жерде қосфакторлы аутентификация қосуға болатын болса, сол жердің бәріне қосыңыз. Әсіресе,мессенжерлер мен әлеуметтік желідегі парақшаларға сақ болыңыз. Осы функцияны қосу арқылы бұзып алуға жол бермейсіз.Интернетте жеке деректеріңізді жарияламаңыз. Сурет салсаңыз, кадрда картаңыздың арты, жеке куәлік нөмірі, ЖСН көрініп қалмасын.
Қызмет пен тауарын ұсынатын сенімсіз компаниялардың қоңырауын көтермеңіз. Айтпақшы, 2GIS қолданбасында бұған қатысты арнайы фильтр бар. Қосып қойсаңыз, ондай қоңыраулар мазаңызды алмайды.
Банктен келген хабарламаның мәтінінде «банк қызметкеріне де айтпауыңыз керек» десе, айтқанын тыңдаңыз. Тіпті айтуыңыз керек деп тұрып алса, тұтқаны қоя салсаңыз жеткілікті.Интернет арқылы тауар не қызмет ақысын арғы жақтағылар қабылдау үшін CVV қажет емес. Ол код сіз өзіңіз төлем жасаған кезде ғана қажет. Егер сізден әлдекім CVV-код сұраса, демек ол — алаяқ.
