Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Жолдауында туризмге қатысты: «Еліміздің туристік әлеуетін де пайдалану керек. Туризм осындай серпінді жобалар қатарында болуға тиіс. Жалпы, кемінде 15 ірі жобадан тұратын нақты тізім дайындалуға тиіс. Осы салада бұрын болған қателіктерді қайталауға болмайтындығын жеткізді. Осы орайда жуырда «Түркістан қаласының ерекше мәртебесі туралы» заң жобасы жарияланды. Құжат Ұлттық экономика министрлігінің бастамасымен әзірленіп, 23 тамызға дейін талқылауға ұсынылған. Заң жобасы киелі қаланың өркендеуіне тигізер әсері жөнінде әлі талай ақтарып айтарымыз анық. Осы аталған заң жобасының ішінде ерекше еленетіні мәдени және діни мұраны қолдау, қасиетті орындар мен көрікті жерлерді сақтау және қорғау деген тармақ болып тұр. Бұл дегеніңіз, қасиетті мекендегі тарихи маңызы зор орындар мен біз сөз еткелі отырған саялы нысандардың күтімі мен оның санын арттыра түсуге жол ашатын жоба деп қарастырсақ қателеспеспіз. Осы орайда, 2022 жылы пайдалануға берілген «Денсаулық» саябағы жайында сөз қозғай кеткенді жөн көріп отырмыз.
«Қалалық инфрақұрылым және коммуникациялар бөлімінің» тапсырысымен құрылыс жұмыстары жүргізілген нысанға «Мрамор Гранит Тас» ЖШС мердігерлік еткен. Қазіргі таңда күтіп ұстау жұмыстарын «Жасыл Түркістан» КММ атқарып келеді. Жоба құны 3,0 миллион теңгеге бағаланған баққа 531 түп ағаш егілген. Жалпы аумағы 1,01 гектарды алып жатқан жасыл желек «Түркістан қалалық модульді аурухана» маңында орын тебуінде үлкен мән бар. Себебі, дәл осы денсаулық сақтау мекемесінде дертіне шипа іздеген жандардың бір сәт бой жазып, саялы мекенде демалуына таптырмас орын. Бұл ретте «Денсаулық» саябағы — осындай күрделі міндетті, жауапкершілікті абыроймен арқалап келе жатқан ақ халаттыларға көрсетілген құрмет және қолдау деп санауға болады.
Жалпы аталған саябақта 19 542,5 шаршы метр аумаққа газон төселген. 10 субұрқақ жаздың аптап ыстығында көлеңке іздеп теңселген әрбір жан үшін таптырмас олжа. 2 үлкен жарық шамдары саябақтың кешкі көрінісін де әрлей түскен. Кешкі уақытта серуендегенді жақсы көретін тұрғындардың бірі Жалғас Қасымбек. Ол әсем саябақ жайында былай дейді:
«- Осы маңда тұрып жатқаныма он шақты жылдан асты. Біз алғашқы көшіп келген кезде бұл жерде ештеңе жоқ еді. Қаланың сырт жағы болатын. Облыс орталығы атанғалы бері төрт жолақты үлкен жол салынып, көше толықтай жарықтандырылған болатын. Өткен жылдан бері кешкі серуен құратын саябақ та ашылды. Әсіресе, бұл жерге балаларымды алып келгенді жақсы көремін. Ауасы таза, қыдыруға қолайлы жер.» — дейді шаһар тұрғыны.
Иә, бұл саябақта балаларға арналған ойын алаңы да бар. 101 орындық пен 101 қоқыс жәшігі келушілер үшін қолайлы. Жалпы, «Денсаулық» саябағы қала үшін аса маңызды аумақта орын тепкен. Ол «Ортақ» мөлтекауданы мен Жаңа қала аудандарын тікелей жалғап тұрған аралық. Сондықтан, бұл маңдарда жаңа нысандардың бой көтеруі орынды. Бұл қала тұрғындарының ойы.
«-Осы демалыс орнына келгенді отбасымызбен жақсы көреміз. Жасыл желек, ойын алаңшасы, субұрқақтар мен егілген ағаштар ерекше әсер береді. Сөздің шыны керек, Түркістанның облыс орталығы болғанын осы саябақ ашылған кезде сезіндік»- деп пікір білдірді Еркін Кеулімжаев.
Түрленген Түркістан түркі жұртының рухани астанасы. Сондықтан, мұндағы әрбір бой көтерген нысан өзіндік биік бағасын алуға міндетті. Бүгінгі сөз қылған «Денсаулық» саябағы да шаһар тарихынан тиісті бағасын алады деп сенеміз. Мақаламыздың басында сөз еткендей, заң жобасында ойып тұрып орын алған көрікті жерлер қатарын арттырып, оның одан әрі әсемдене түсуі бәрімізге ортақ міндет.
Мыңжылдықтардан сыр шерткен көне шаһарымыз облыс орталығы болғалы бері мұнда көптеген өзгерістер орын алды. Қала келбеті күннен-күнге көркейіп, дамуда. Осыған байланысты келетін туристер саны да жылдан-жылға артуда. Біз осы материалымызда Түркістанда қала тұрғындары мен туристердің 1 күндік шығыны қанша болатыны жайында сөз қозғайтын боламыз.
Тамақтану
Түркістанға келген туристер тамақтануға қанша ақша жұмсайтынын білу мақсатында сауалнама жүргіздік. Сауалнама барысында Қазақстанның өзге өңірлері мен шетелден келген әр түрлі жастағы туристерге бірнеше сауалдар қойылды. Сауалнама қорытындысы бойынша, туристер 1 адамға күніне орташа есеппен 7-10 мың теңге жұмсайтындарын жеткізді. Ал, отбасымен келгендер 1 мезгіл тамақтың өзіне 8-10 мың теңге жұмсағандарын айтады.
(P.S. Автор: Дей тұрғанмен де бұл қатып қалған баға еместігін айта кеткен жөн. Бұдан аз да, көп те болуы мүмкін. Сапар барысында ас ішуге қанша ақша жұмсайтыныңыз сіздің қайда барғаныңызға байланысты болмақ).
Сауалнамаға қатысқандардың 90%-ы қаламыздағы тамақтану орындарындағы ас мәзірі мен қызмет сапасына көңілі толатындарын айтады. Туристер көбінесе тұрақтаған қонақ үйінен, кесене мен керуен сарай маңындағы кафелерден тамақтанатыны белгілі болды. Сондай-ақ, респонденттердің 20%-ы туыстарының үйіне қонаққа келгендіктен тамақтану тегін болып жатқанын айтады.
Ал, қала тұрғындары сырттан тамақтанар болса 1 адамға шамамен 3-5 мың теңге көлемінде жұмсайды. Бұл, әрине күні бойы емес, 1 мезгіл тамақтану бағасы.
Қаламыздағы ең арзан кафе «Astau» ұлттық тағамдар орталығы. Ондағы тамақтану құны 2500 теңге болады. Ал ең қымбат кафе «Top Tobe», «Grand Hall». Мұнда 1 адамға орташа есеппен 10-15 мың теңгекетеді.
Жол ақысы
Түркістан қаласы еліміз бойынша жол ақысы ең төмен аумақ ретінде ерекшеленеді. Қоғамдық көліктерде жол ақысы жетпіс теңге. Қоғамдық көліктердің өздерінің арнайы бағыты болады, яғни сол бағыт бойынша жүріп отырады. Біздің қалада индрайвер, яндекс, регион таксилері жолаушы ұсынған баға бойынша жүреді. Мысалы ретінде «Қуаныш» сауда үйінен «Керуен сарайға» дейін жол ақысы алты жүз теңгені құрайды. Қоғамдық көлік жолаушыны діттеген жеріне дейін жеткізіп салады. Жолаушы бағаны өзі ұсына алады. «Керуен сарай» кешенінде қала қонақтары мен тұрғындары үшін барлық жағдай жасалған. «Керуен сарайда» қайықтар бағасы адам басына бес мың теңгені құрайды. Келген туристер, қала тұрғындары «Керуен сарай» кешенін қайық арқылы аралай алады, сонымен қоса «Керуен сарай» кешенінде жеңіл алты адамдық көліктер бар, адам басы бес жүз теңге. Жеңіл алты адамдық көлікпен Тұңғыш президент саябағынан Керуен сарай кешенін аралауға болады. Түркістан қаласында жол-күре есеппен алғанда қала тұрғындары мен туристер үшін де кемінде бес жүз, алты жүз теңгені құрайды.
Ойын-сауық
Ойын-сауық алаңы туристердің көзіне бірден ілінетін жер болып табылады, сондай жерлердің бірі «Керуен сарай» кешені. «Керуен сарайға» кірсеңіз шығыстың ертегілер әлеміне енгендей боласыз. Бұл кешеннің ішінде балаларға және ересектерге арналған ойын алаңдары, аттракциондарда бар. Ойын алаңдары-ның бағалары туристер үшінде жергілікті тұрғындар үшін де қол жетімді, бір адамға орта есеппен 3000 теңге дей кетеді. Жалпы, Түркістанда туристтердің көзіне түсетін, «Жібек жолы» саябағы көз тартарлық Тұңғыш Президент саябағыда бар. Ең қымбат ойын-сауық орталығы «Khanshayim Plaza» кешеніндегі «Funky Townда» 1 балаға 3000 теңге. Ең арзаны «Жібек жолында» 500 теңгені құрайды.
Қонақ үй
Бір күнге келген туристер қонақ үйлерге немесе таныстарына, туған-туыстарының үйіне қонақтайды. Қонақ үйлердің бағасы 13900-дан басталып 55000-ға дейін 1 бөлмелік. Пәтер жалға алатын болса 1 бөлмелік үйлер 6000-нан басталады және орналасуына байланысты қымбаттай береді. Мысалы «Кереуен сарайдың» жаныңдағы 1 бөлмелік элитный үйлердің бағасы 20000 теңгеден 2 бөлмелік үйлер 25000 теңгеден басталады. Және ең қымбаты қазіргі таңда 120000 болып тұр.
Жергілікті тұрғындардың пәтер бағасының 1 айлық құны 1 бөлмеге 70000 теңгеден басталып, орналасуына байланысты 140000-ға дейін қымбаттай береді. 2 бөлмелік пәтердің бағасы 80000 теңгеден 230000 теңгеге дейін барады. Ал, 3 бөлмелі пәтерлер 150000-нан басталып, Керуен сарайға жақын орналасқан пәтерлер 400000 теңгені құрап отыр.
Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстанның туризм саласындағы әлеуеті жоғары екенін атап өтті. Мемлекет басшысы туризм саласына ден қою керегін айтты.
«Тағы бір маңызды мәселе. Үкімет және Парламент туризмді дамыту мәселесіне баса назар аударуға тиіс. Еліміздегі туризмнің әлеуеті зор, көрікті жерлеріміз өте көп. Бірақ сол жерлерге барып, демалуға әлі де жұрттың қолы жете бермейді. Бұл салаға тың серпін беру үшін, ең алдымен, инфрақұрылым мәселесін кешенді түрде шешіп, қызмет сапасын түбегейлі жақсарту қажет», деді Қ. Тоқаев.
Сонымен қатар туризм саласына көбірек инвестиция тартуды тапсырды.
«Кәсіпкерлер туризмнің болашағы зор екенін көруі керек. Сол үшін қажетті жағдайды жасаған жөн. Осы салаға салынған жеке инвестицияның көлемі, іштен және сырттан келген туристердің саны неғұрлым көп болса, жұмыстың нәтижесі де соғұрлым тиімді болмақ», деп атап өтті Президент.
Досхан ТӨЛЕГЕНОВ.
