Түркістанда ұлтаралық келісімді нығайту әлеуеті талқыланды

29

Түркістан облысына ҚР Президенті Әкімшілігі ҚХА Хатшылығы меңгерушісінің орынбасары Ғалымжан Махан, ҚХА Төрағасының орынбасары Акбаржон Исмаилов, республикалық медиация кеңесінің төрағасы Шерзод Пулатов іссапармен келді.

Сапардың алғашқы күні Түркістан қаласында бой көтеріп жатқан «Достық үйінің» құрылыс жұмыстарымен танысудан басталды. Президент тапсырмасына сәйкес салынып жатқан 4 қабатты ғимараттың құрылысы бүгінгі таңда қызу жүргізіліп жатыр. Аталған ғимарат биыл күзде пайдалануға беріледі деп жоспарланып отыр.

Сондай-ақ сапар аясында «Фараб» әмбебап ғылыми кітапханасында ҚХА жанындағы құрылым жетекшілері және этномәдени орталықтарының жетекшілерімен, Түркістан қаласы мен Сауран ауданының мәслихат депутаттарымен, мемлекеттік қызметкерлермен, қоғам белсенділерімен, Ардагерлер, Ақсақалдар және Аналар кеңестерінің төрағаларымен, білім беру ұйымдары басшыларымен кездесу өтті.

Келелі басқосуға қатысушылар этносаралық татулықты сақтау, қоғамдық келісімді нығайту бағытында өз ойларын ортаға салып, пікір алмасты.

Елордадан келген топтың Түркістан облысына сапары аудан, қалаларда жалғасты. Сапар шеңберінде Кентау қаласы мен Мақтаарал, Сарыағаш, Төлеби, Сайрам аудандарында бірнеше кездесулер өтті.

Діни экстремизм – қазіргі қоғамда қауіп төндіретін мәселелердің бірі, әсіресе Түркістан облысындағы тарихи және мәдени ерекшеліктер ескерілгенде. Бұл мақалада Түркістан облысындағы діни экстремизмнің алдын алу шаралары толық қарастырылады.

Түркістан облысында 11 этномәдени бірлестік пен олардың аудандық, қалалық 7 филиалы мен 14 өкілдегі жұмыс істейді. Әр этностың салт-дәстүрін, әдеп-ғұрпын, мәдениеті мен тілін дәріптеу бағытында қызмет етіп келе жатқан 4 жексенбілік мектеп пен 8 жастар қанаты бар. Бүгінгі таңда Қазақстан ұлтаралық жəне дінаралық келісім мен ымырагершілікті негізге алған 140 астам ұлт өкілдері мен 40 астам дінді уағыздайтын үш мыңға жуық діни бірлестіктердің отаны болып отыр. Қазақстан тəуелсіздік жылдарында бұл стратегияның өміршеңдігін көрсетіп, оның бүкіл адамзат қауымының дамуындағы халықтардың өзара қарым-қатынас мəдениетінің қазақстандық үлгісінің қажеттілігін танытты. Халықтардың өзара қарым-қатынасы мəдениетініңқазақстандық үлгісі – бұл қоғамдағы шиеленістік, қақтығыстықжағдайды жеңу ғана емес, сонымен қатар, оның болашақтаұзаққа созылған қарсылық пен мəңгілік жек көрушілікке ұласыпкетпеуінің алдын алу болып табылады.

Ұлттар арасындағы толеранттылық мəдениетін дамыту, ұлтаралық жəне дінаралық келісімді қолдау жəне дін мен ұлт мəселесіне қатысты қақтығыстардың алдын алу мəселесі ұлттық саясаттың ақпараттық қамсыздандыру жүйесін қалыптастыру қажеттігін көрсетеді. Осылайша, ұлтаралық келісімінің қазақстандық үлгісі бірнеше негізгі принциптерге, яғни мемлекеттік саясаттың негізге алатын идеялардың, ұстанымдардың өзара тəуелділігіне сүйенеді. Оның ішінде маңыздылары ретінде: ашықтық пен жариялылық; заңдылық, қолданыстағы күштер, қаржы мен əдістерді заңды тіркеу мен құқықтық реттеу, ұлттық құрылыс мəселелерін саясат- сыздандыру; ождандық бастамаларда гуманизм, əділеттілік жəне адамгершілікті ұстану; өзара көмек пен қолдау; қайшылықтардың алдын алу шараларын қарастыру жəне т.б. аламыз. Көптеген зерттеулер мен өмірлік тəжірибе көрсетіп отырғанындай ұлттар арасындағы келісім мен татулық этностардың өзара түсіністігі жағдайында ғана қол жеткізіледі. Бұл бағыттамəдениеттер арасындағы диалог қоғамның толеранттылығын артырады. Осыған сай Қазақстанда тəуелсіздіктің өткен жылдары стандарттарын зерттеп, республикада қабылдаумен қатар, осы саладағы қазақстандық тəжірибені де ұйымның күн тəртібіне ұсыну негізгі мақсат болуы керек. Бірақ, ұлтаралық қатынастардың қазақстандық үлгісін ЕҚЫҰ-на мүше-мемлекеттер үшін бейімдеу үшін тиімді жолын айқындап, Ұйымның мүшелері қатынасының əлеуметтік-саяси жүйесіне кірігу мүмкіндігін қарастыру қажет.

Саяси-құқықтық немесе конституциялық деңгей мемлекеттің ұлтаралық қатынастар саласын реттейтін заңнамалық актілер жəне ұлттық саясатты жүргізуге қатысты басқа да құжаттардың негізінде жүзеге асырылады. Ұлтаралық келісімнің құқықтық негізі ретінде Қазақстан Республикасының Ата Заңы танылады.

Əлемдегі кез-келген Қазақстан секілді көп ұлтты мемлекеттің өзінің тұтастығы мен тəуелсіздігін сақтаудың негізгі шарттарының бірі – ол оның азаматтарының ұлтқа бөлінбей, бір қауымға, тұтас халық дəрежесіне біріктіру мəселесі алынады. Сондықтан да, Қазақстан билігі өз азаматтарының ұлттық ерекшелігін сақтай отырып, жалпы қазақстандық ұлт дəрежесіне біріктіру саясатын ұстанған. Бұл бағытта негізгі назар əр ұлт өкілдерінің республика азаматы ретінде саяси топтасуы қарастырылған жəне ол ұлттардың мүдделерінің ортақтығына қатысты құрылып, мемлекеттік саясаттың жалпыұлттық құрылысында есепке алынуы қажет. Қазіргі таңда Қазақстандағы жалпы ұлттық құрылыстың негізгі құрамының бірі ретінде ұлттық плюрализм алынып отыр. Аталынған бағыттың жүзеге асырылуы барысында біршама жетістіктерге қол жеткізілген. Мысалы, біріншіден, əлеуметтік зерттеу деректеріне сай қазақстандық тұрғындардың басым бөлігі өздерін Қазақстан Республикасының азаматы деп санайтынын мəлімдеген. Екіншіден, Қазақстанда тұратын ұлт өкілдерінеөздерінің ұлттық-мəдени мүдделерін жүзеге асыруға қолайлыжағдай жасалынған.