Бұл туралы жасанды интеллект туралы қазақ тіліндегі көпшілікке арналған тұңғыш қолданба QazGPT авторы Олжас Сүлеймен «Егемен Қазақстан» газетіне берген сұхбатында айтты.
– Осы жерде айта кететін бір мәселе бар. Ол – бізде жасанды интеллектіні реттейтін заң жоқ. Әлемде 120-дан астам ел соны реттейтін өздерінің заң жобаларын қабылдап жатыр. Тағы да қалыс қалып барамыз. Бұған қатысты Президент те «Парламент дер кезінде осыны Үкіметпен бірлесіп, заң ретінде жаңағы қабылдау керек» деген тапсырма берді. Үкімет қазір жобаны қарастырып жатыр дейді. Күтейік, – дейді О.Сүлеймен.
Бір жылдары «Dropbox» 500 қызметкерін жасанды интеллектіге байланысты жұмыстан шығарды. Кейінгі кездері алып компанияларда мұндай жағдай өте жиі кездеседі. Бірі – адами капиталды роботқа алмастырамыз десе, енді бірі – солай ақша үнемдейміз дейді. Біртебірте бәрі нарықтағы бәсекеге түсу үшін жасанды интеллект пен машиналық оқытуды дамытуға ауысып жатыр.
– Бұл – ең алдымен, экономикалық мәселе. Осы жерде жоғарыда айтқан «игеруіміз керек» деген ойдың маңызы арта түседі. Ол үшін ең бірінші ағылшын тілін жетік білу қажет. Қазір көптеген мамандыққа қауіп төне бастады. Өйткені қаншама жұмысты жасанды интеллект өзі атқара алады. Бұл – бір жағы. Мұның екінші жағы бар. Өткенде бір ғалым қызық ой айтты: «Жасанды интеллект мамандықты жойып жібермейді. Тек қана сол жасанды интеллектіні қолдана білмейтін мамандарды жұмыссыз қалдырады». Осыған дейін теорияда өте көп зерттеулер болды. Мысалы, оп-оңай бір мысал бар. Машина шықпай тұрып бәріміз атпен, арбамен жүрдік. Ал машина шықты деген кезде атарба дайындайтындардың бәрі қарсы шықты. Жұмыссыз қаламыз деп қорықты. Ал қазір көлік индустриясы дүниеге келіп, қарыштап дамыды. Сөйтті де, индустриялық химияны, мұнай, газ бәрін жылдам дамытты. Сондықтан мен «бір үміт бар» деп айтқым келеді. Мына жасанды интеллектінің дамығанының арқасында жаңа технологиялар пайда болады. Бүкіл адамзат көрмей жүрген, елемей жүрген жаңа салалар ашылуы ықтимал. Тіпті біз елестете алмайтын жаңа дәуір келуі мүмкін, – дейді ол.
Шотланд ғалымдары AI көмегімен 4 300 химиялық қосылысты талдап, жасушалардың қартаюына әсер ететін 21 затты анықтады. Олардың үшеуі ерекше қызығушылық тудырды: гинкгетин, олеандрин және периплоцин. Осы қосылыстар зақымдалған жасушаларды «тазартып», қартаюдан келетін аурулардың алдын алады-мыс. Ғалымдар бұл жаңалықты қартаюдың алдын алу мен бәсеңдету жолдарын табуға басқан үлкен қадам дейді. Біздің елдің жасанды интеллектісі осындай ғылыми деңгейге қашан жетеді?
– Нақты дамыған елдерде жасанды интеллект ісі белгілі бір жолға қойылып, заңдылықтар қалыптасқан. Біз де соның ізімен ақырындап ілгері басып келеміз. Мысалы, биыл халықаралық рейтингте еліміз жасанды интеллектінің дамуы бойынша екі сатыға алға көтеріліп, 81-орынға табан тіреді. Нақтылай түссек, Үндістан мен Ираннан кейін Орталық және Оңтүстік Азия елдері арасында 3-орында тұр. Мемлекет те жасанды интеллектіні дамытуға басымдық беріп отыр. Кейінгі жылдары елімізде осы сала стартаптарын қолдау қарқынды жүріп жатыр. Ал экспорт 3 жылда 5 есеге өскен. Бізге енді жетіп жатқан жаңа сала болғандықтан, біршама олқылық, түйткілді мәселелер бар. Цифрлық сала мамандарының айтуынша, бізге «қоғамдық құрылым» жетіспейді. Тек оның ғылым ретінде дамуы мен адамдардың күнделікті өміріне енуіне баса назар аударуымыз керек. Тіпті жасанды интеллектіні оқытатын арнайы университеттер де қажет. Көш жүре түзеледі ғой. Солай-солай ғылыми деңгейге біз де жетіп қалармыз, – дейді ол.
