Президенттің Жолдауындағы тапсырмаларға сәйкес, бүгінде Бәйдібек ауданында халықтың ұсыныс-пікірлері назарға алынып, жүйелі жұмыстар жүргізілуде.
Атап айтқанда, Жамбыл елді мекеніндегі 6 көшеге «Ауыл – Ел бесігі» жобасы аясында қажетті қаржы бөлініп, биыл пайдалануға беру жоспарлануда. Бәйдібек ата елді мекеніндегі дене шынықтыру-сауықтыру кешені және «Орталық саябақ» нысандарының құрылыс жұмыстары басталды. Нысандар 2023 өтпелі. Биыл Бәйдібек ауданы, Жолғабас елді мекеніндегі 8 сыныптық мектептің қосымша құрылысына және Ағыбет елді мекеніндегі Есіркеп батыр мектебінің күрделі жөндеу жұмыстарына қаржы бағытталған. Шаян және Ақжар елді мекендерін ауыз сумен қамту жұмыстары жүргізіледі.
Сондай-ақ Түркістан облысының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасының тапсырысымен биыл Бәйдібек ауданында облыстық маңызы бар 71,4 шақырымдық 3 бағыттағы жолға орташа жөндеу жұмыстары жүргізілді.
Атап айтқанда Мәдениет-Мыңбұлақ елдімекендерінің арасы, Жамбыл-Шаян және Шалдар-Сарқырама-Кеңсай-Бірлік автомобиль жолдары жөндеуден өтіп, толық пайдалануға берілді. Жөндеу жұмыстары кезінде жарамсыз асфальт жабындысы алынып, жол негізі құмды шағал-тас қоспасымен нығайтылған. Сондай-ақ, 2 қабат асфальт жабындысы төселіп, қалдықтар жол жиегін нығайту үшін кәдеге жаратылды.
Жүргізілген жұмыстардың сапасы тапсырыс беруші, техникалық қадағалаушы «Оңтүстік жолдары» МКК және «Ұлттық жол активтері сапасы орталығы» РМК тарапынан тұрақты түрде бақылауда болды.
Бұдан бөлек, биыл Алмалы ауылдық округіне қарасты Бәйдібек ата елдімекеніндегі жаяу жүргіншілер көпірі жөндеуден өтті. Жаяу жүргіншілер көпіріне аудандық бюджеттен қаржы бөлінген. Жаңа көпірге арнайы бетон құйылып, екі жағына тіреуштер қойылып, тұрғындардың қауіпсіздігі қарастырылған.
Бәйдібек ата елдімекеніндегі аталған көпірді жөндеуден өткізіп беру жөнінде аудан әкімінің округ тұрғындарымен есеп беру кездесуінде тұрғындар тарапынан мәселе етіп көтерілген болатын. Елдімекен тұрғындарының өтініші қанағаттандырылып, көпір пайдалануға берілді.
Бәйдібек ата ауылында бүгінгі таңда 1500-ден аса халық тұрады. Елдімекенде ақыл-парасатымен, ерлік істерімен елге ұйытқы болған тарихи тұлға – Бәйдібек Қарашаұлының кесенесі орналасқан.
Түркістан облысы бойынша “Қазақстанның сакралды географиясы” арнайы жобасына кіретін келесі нысан – Ақмешіт әулие үңгірі. Ақмешіт әулие үңгірі – Түркістан облысы Бәйдібек ауданында орналасқан. Әктасты жыныстар қабатында пайда болған ойық жарқабақ үңгір зындығы 254, ені 65, биіктігі 25 м. Жарқабақ саңылауларынан мезгіл-мезгіл су тамып тұрады. Ішінен қарағанда ернеуі киіз үйдің шаңырағы секілді көрінеді. Ақмешіт әулие үңгірі – Орталық Азиядағы ең үлкен үңгірлердің бірі.
Түркістан облысындағы Ақмешіт үңгірінің кереметі туралы соңғы кездері республикалық БАҚ беттерінде жиі айтылып-жазылып жүр. Академик Мырзатай Жолдасбеков ағамыз осында келгенде «Мен дүниеде көп нәрсені көріп едім, мынау нағыз ғажайып екен ғой» деп таңдайын қағып кетіпті. Аңызға сенсек, Ақмешіт үңгіріне XII-XV ғасырларда жоңғар шапқыншылығы кезінде он мыңға жуық әскер кіріп, намаз оқыған дейді. Келесі деректе, ертеректе жыланның ордасына айналған үңгірдің иесі айдаһар мен дию пері болған деп те айтылады. Бір кездері Арыстанбабқа, Бекет ата кесенелеріне дейін баратын жерасты жолдары болған деген деректер де бар. Ақмешітке көбіне дертіне шипа іздеп немесе Жаратқаннан перзент сұрап, құрбандық шалып, ниеттеніп келетін көрінеді. Сондай-ақ ел арасында тіл мен көзден, дуадан құтқаратын мекен ретінде жиі айтылады. Әйтеуір, сыр сақтап жатқан құпия сандық секілді бұл жер. Үңгір Бәйдібек ауданындағы Ақмешіт ауылынан 7-8 км, ал Шымкенттен шамамен 70-80 шақырым жерде. Қаладан бір жарым сағаттық жол.
Сырт көзге елеусіздеу көрінеді. Егер ол жерден кездейсоқ өтсеңіз, үңгірдің бар екендігін байқамауыңыз да мүмкін. Үңгірге кіреберістегі орындықта кішкене кідіріп, ентігімізді басып, ішке ендік. Керемет дерсіз! Аузы аядай ғана болғанмен іші футбол алаңы іспеттес. Тамсанбай қарау мүмкін емес. Аяғымызды аңдап басып, шырақшының әңгімесіне құлағымызды түріп келеміз. Мамандардың айтуынша, үңгірдің тастары Неолит дәуірінде қалыптасқаны белгілі болып отыр. Кереметі аз емес. Бұрын мұнда екі бұлақ болған екен. Төменге түскенде оң жақ бөлігінде төрт аттылы адам кіріп шығатын қақпасы да болған. Кейін бітеліп қалған. «Халық жиі келеді. Экскурсия жасайды. Бұл жер Жаратқанның тылсым бір әлемі әрі емдік қасиеті бар үңгір», – дейді шырақшы.
Айналаны шолып, асықпай аралап шықтық. Үңгірдің орталық алаңында құстың саңғырығы үйіліп жатыр. Оған бәлкім жүз жылдан астам болған шығар, мүмкін одан да көп. Бірнеше жеміс ағашы бар екен. Жабайы жүзім мен бүлдіргеннің. Жоғарыдан қар еріп, әр жерінен су тамшылап тұр. Кейбір тұсында ерімеген қар суы түу жоғарыда мұз болып қатып қалыпты. Шырақшы мұздан абайлап жүруімізді өтініп, ескертті. Жанымыздағы сапарластарымыз «мұзды қойшы, жоғарыдағы тас құлап кетпес пе екен» дейді бір-біріне үрейленіп. Шынында 40 метрге жуық биіктегі тастар ешқандай тіреусіз тұр. Үңгірдің іші күмбез іспеттес. Ені 60-80 метр, ұзындығы 120 метр екен. Осыдан 60-70 жыл бұрын ұзындығы 200 метр болған екен, 1966 жылғы Ташкенттегі жер сілкіністің әсерінен 120 метрге қысқарып, шөгіпті. Шырақшының әңгімесін тыңдап келеміз. Біраз жайтқа қанық болдық.
Үңгірдің тарихы қызық. Ертеректе, жаугершілік қиын-қыстау уақыттардың кезінде осы маңдағы ұлы Бөген мен бала Бөгеннің жарысып аққан тұсында Есіркеп Қойкелді батыр қалмаққа қарсы қол жинап, он мыңнан астам сарбазымен жауға қарсы шығуға дайындалып жатқан кезінде жаңбыр жауып кетеді. Селдетіп жауған жаңбыр астында таңғы намазды қалай оқимыз деп қиналмай бірден үңгірге түсіп, бәрі қатарласа тұрып намазға жығылады. Мынау бір керемет жер екен деп таңданысады. Үңгірге бойы үйренгеннен кейін сарбаздардың бірі батырға бұл жер кереметтігімен ұзақ есте қалдыру үшін бұдан былай бұл үңгірді Есіркеп деп немесе Қойкелді деп ат қойып кетейік дейді. Бұл ұсынысқа қарсылық білдірген батыр, қасиетті керемет үңгірдің киесі оған лайық болмасақ бұл атауды кешіре алмаса, ең қиыны сол болар, деп сөзін түйіндейді. Батыр да ойға беріле тұрып сөз бастапты. Бұл үңгір олай болмаса оң мыңнан астам адам бізге жаңбырдан қорғаштамас еді ғой, таңғы намазымызды оқуға мүмкіндік берді, тастары да аппақ күйінде ғажап әсер сыйлады, бәріміз жиналып, он мыңымыз бір жерде сәждеге бас қоя алдық, киелігі де осы да, бұл жерді енді Ақмешіт деп атайтын болайық, бұл қасиетті жер екен, содан былай Ақмешіт үңгірі аталып кетіпті.
Келесі бір аңыз-деректерде былай дейді: бұл жер жыланның ордасына айналып, айдаһар мекендеген екен. Қараша халықтың төрт түлігіне тыныштық бермесе керек. Әбден ызаланған халық Ақмешіт әулиеге келіп «ілім-біліміңнің күшімен айдаһарды байлап, матап тасташы» деген өтініш айтады. Сонда Ақмешіт әулие «айдаһарды бағындыруға күшім жетеді ғой, бірақ ұрпақсыз өтем бе?» деп қамығыпты. Кейін қара басын емес, елінің қамын күйттеп, айдаһарды ілімінің күшімен бағындырған деседі. Сол Ақмешіт әулие өмірден озарында денесін осы үңгірдің ішіне жерлеуді аманаттайды. Айтқанындай оны осында арулап көмген дейді.
Ақмешіттің кереметіне тоқталайық. Мамандардың мәлімдеуінше, мұнда адам ағзасына ем: қуатты, толқынды ауа ағымдары шоғырланған. АҚШ-тың ғарышты зерттеу орталығының («НАСА») мәліметінше, күмбез шаңырақты ғимараттарда шоғырланған космостық энергия ауаның құрамындағы ионды бөлшектерді өзгертіп, ауадағы келеңсіз бактерияларды жойып, тазартады екен. Ғылыми түрде сараптама жүргізілген. Ондай ғимаратта болған адам жеңілдеп, биологиялық ағзасы (аурасы) тазаратын көрінеді.
Көпшілік біледі. Оңтүстікте Мұсатіллә Тоқанаов деген ұлтжанды ғалым бар. Өзі ауылшаруашылығы ғылымдарының кандидаты. Елімізде геомагниттік толқындарды зерттеп жүрген бірден-бір ғалым. Осы азамат соңғы кездері Ақмешіт үңгірін экотуризмге айналдыру мәселесін көтеріп жүр. Ғалым айтады.
– Бірде геомагнитті толқындардың бар-жоғын тексеріп көру үшін, серіктеріммен бірге үңгірге түстім. Оның іші тап-таза. Жанымдағылардың қан қысымын алдын ала тексеріп алғанмын. Жарты сағаттай серуендеп, сыртқа шыққанымызда 160 болып тұрған қан қысымы 130-ға бір-ақ түсті. 20-30 деңгейге төмен түсетінін анықтадым. Қазақтың киіз үйі де күмбезді шаңырақты. Ақордамыз да сондай. Мұндай пішіндегі нысанның ішінде ауа иондары өзгеретіндіктен, қауіпті бактерия, вирустар болмайды. Керісінше, адам ағзасына жайлы әсер етіп, келеңсіз энергияны өзіне тартып алады. Сіз күмбезді шаңырақты ғимараттың ішіне көңіл күйіңіз төмен болып кірсеңіз, мамыражай күйге еніп, ашу-ызаның қайда қалғанын ұмытасыз. Мәселен, тіл-көз, дуа тиген адамның ұнжырғасы түсіп, мазасызданып жүреді. «Ақмешітке» кіргендердің бәрінің биоөрісі қалыпты жағдайға түсіп, иммундық күш-қуаты көтеріледі. Өзім биофизик ғалым ретінде, бес-алты адамның биоөрісін реттей аламын. Ал ары қарай шамам келмейді, өйткені оған көп энергия жұмсалады. Ал «Ақмешітке» мыңдаған адам түссе, бәрі де ауруынан айығып, қуаттанып шығады. Яғни, бұл мекен болашақта денсаулықтың «фабрикасына» айналуы мүмкін. Біз қолда барды пайдалануымыз керек қой. Сол жерде шипажай ашылуы керек деген ұсынысымды айтқанмын. Үңгірдің аймағында демалыс-сауықтыру шипажай орынын салсақ… Кәдімгі «Манкент», «Сайрам», «Сарыағаш» сияқты. Шипажайды қымыз бен шұбатпен қамтамасыз етсе. Сол жерде адамдар ем алатын болса, одан кейін «Ақмешітке» күніне 2 сағат кіріп-шықса, нағыз иммунды күш-қуатты арттыратын бірден-бір орын болмай ма?! Сол себепті бұл үңгір келешекте дүниежүзілік экотуризм аймағына айналарына сенім мол.
Игі іске қашанда қолдау керек-ақ. Ақмешіт үңгірі туралы журналистік зерттеу жүргізіп, көпшілікке кеңінен түсіндіріп, тереңнен қозғап жазған азаматтың бірі – белгілі журналист Бақтияр Тайжан ағамыз. «Ақмешіт – био және экотуризм. Насихаты жақсы болса туристерді магниттей тартатын киелі мекен, – дейді қаламгер. – Дүниежүзінің жұрты сәті түссе, Тибет тауына шығып, көкірек кере дем алып, шамбалалар қасиетін жүрегінен өткізуге құмбыл. Қолы жеткендер бойындағы кеселдерден арылдым, жан-дүнием тазарды деп келеді. Құй сеніңіз, құй сенбеңіз, аспанмен амандасқан сол Тибет тауларының қасиеті осы біздің Ақмешіт үңгірінде бар. Мұсатілла Тоқановтай ғалымның басқа шаруасын жиып қойып: «Ақмешіт!» деп шырылдауынан осыны ұққайсыз. Ақмешіт – Алланың мейірімімен ерекше жаратылған жер. Ертеде адамдар жер қыртысының жарылыстары ойпаң, сай жерлерге және өзеннің бұрынғы арналарына өздері тұратын үйлерін салмаған. Үйлерін тек биік, тегіс, таза жерлерге салған. Біздің ата-бабаларымыз көшпенді қалыпта өмір сүргендіктен, жаздық жайылымдарға шыққанда қой малы қай жерге үйіріліп жатса, сол жерге үйлерін тіккен. Себебі, қой малы, тегіс қыратты жерлерді қалайды, сайға үйірілмеген. Халық киелі таза жерлерді біліп ондай жерлерді киелі емдік қасиетті жерлер деп атаған. Туризм керек пе, ем керек пе, Ақмешіттен табасыз. Мұнда әлем жұртының көзқұрты Тибеттің қасиеті бар».
Ақмешіт үңгірі туризмге сұранып тұрған жер. Киелі мекен. Шырақшының әңгімесін тыңдадық: «Кезінде, өткен ғасырдың 70-80 жылдары Байжансайдағы бір азамат үңгірді мал қораға айналдырып, сиыр ұстамақшы болыпты. Қыста жылы, жазда салқын, жайлы деп. Бірақ тасты бұзып-жаруға көлік-техниканың «тісі» өтпеген. Ол әрекетінен түк шықпағасын үңгірдің шеткері жағын арнайы жарылғыш затпен жарған. Қопару сәтінде екі жұмысшысы қаза тапқасын, әлгі кісі түпкі ойынан бас тартыпты».
Шырақшы әңгімесінде болашақта үңгір ішінде арнайы қазба жұмыстарын жүргізуді жоспарлап отырғанын айтады. «Мүмкін біз білмеген жаңа парақтың беті ашылар, көне жәдігерлер табылуы да ғажап емес. Оны көктемге таман ауыл әкімдігімен келісіп, жүргіземіз», дейді ол.
Таяуда Бәйдібек ауданының әкімі Ержігіт Шәріпбеков жұмыс сапармен Көктерек ауылдық округіне барып, сол Ақмешіт үңгірінде болды. Ақмешіт үңгірінің қазіргі жағдайымен танысқан аудан әкімі туристік бағытта дамыту жөнінде сала бойынша орынбасарлары мен тиісті бөлім басшыларына бірқатар тапсырмалар жүктеді. Сондай-ақ, бірінші кезекте үңгірді тамашалауға келушілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету, айналасын абаттандыру, демалушыларға арнайы орындықтар қою мәселелері көтерілді.
Ақмешіт демекші, таяуда «Сырдария-Түркістан» мемлекеттік өңірлік табиғи паркінің қорғау аймағындағы Боралдай тауының Тұттыбұлақ үңгірінде жүргізілген қазба жұмыстары нәтижесінде 48 мың жыл бұрынғы тіршілік белгісі анықталды. Бұған дейін ғалымдар үңгірден алынған топырақ пен күл қалдықтарының 41 мың жылдық тарихы бар деп топшыласа, Германияда жүргізілген зертханалық сараптама нәтижесінде оның 48 мың жылдық тарихы бары нақтыланды.
Бұл көрсеткіш әлемдік сенсациялық жаңалық әрі қазақ археологтерінің нағыз ғылыми жетістігі деуге болады. Оған себеп, ерте дәуірдегі топырақ қалдықтарының жасын цифрландыру тәжірибесі әлемде ең алғаш рет жүзеге асты. Ғылыми жаңалықтың нәтижесіне қол жеткізу жұмыстары бір жыл бойы жүргізілді.
Биылғы зерттеу нәтижесінде алғашқы қауымдық құрылысқа тән адамның бас сүйек бөліктері, оның ішінде азу тісі және аюдың тісі мен өзге де аңдардың қаңқа қалдықтары анықталған.
Бұған дейін де бірқатар әлемдік деңгейдегі экспедицияларға қатысып, ғылыми жаңалықтардың ашылуына атсалысып жүрген Германиядағы Тюбинген университетінің докторы Раду Йовита соңғы кездері Орталық Азияға қызығушылығы арта бастағанын айтады.
«Үңгірлерді зерттеу біз үшін өте маңызды. Үңгірлерде адам мен жан-жануар қалдықтары жақсы сақталады. Біз сол жерден алынған үлгілер арқылы ДНҚ-сараптама жасаймыз. Осылайша, онда қандай адамдар өмір сүргенін анықтаймыз. Қазақстандағы үңгірлер қаншама тарихи орындарды қойнауына жасырып жатыр. Бір ғана Қаратау жотасының әрбір тасы тұнған тарих», дейді германиялық археолог Раду Йовита.
азақстан Республикасы Ұлттық музейінің Ғылыми-зерттеу орталығы бірнеше жылдан бері табанды түрде еңбек етіп келеді. Нәтижесінде, көптеген ғылыми жетістіктерге қол жеткізіп, таңғажайып жаңалықтарға жол ашты.
Қазақстан Республикасы Ұлттық музейі мен Германияның Тюбинген университетімен жасалған халықаралық келісім-шарт негізінде 2017 жылдан бері Palaesilkroad жобасы бойынша Қазақстан аумағындағы палеолит ескерткіштерін іздестіру мақсатында жүргізілген археологиялық зерттеу жұмыстарының қосалқы жетекшісі – музейдің бас ғылыми қызметкері, тарих ғылымдарының докторы, академик Жәкен Таймағамбетов.
«Тұттыбұлақ үңгіріндегі зерттеу жұмысы 1959 жылы басталған. Қазақстандағы тас дәуірі археологиясының негізін қалаушы, алғашқы қазақ археологтерінің бірі, ғалым Хасан Алпысбаев бұл үңгірді тапқанымен жалғыз өзінің қазуға мүмкіндігі болмады. 2018 жылы Palaesilkroad жобасы аясында Тұттыбұлақ үңгірінде жүргізілген зерттеу жұмыстары нәтижесінде күлдің қалдығы, тас құралдар және адамның жақ сүйегі табылды. Жақ сүйек алғашқы адам болуы да мүмкін. Қазіргі таңда жақ сүйек Германиядағы зертханада анықталуда. Ал күлдің қалдығына қарап ошақ пен отты пайдаланған адамзат баласының сол кезеңде осы жерде де тіршілік еткенін айтуға болады. Бір қуанарлығы, әлемдік сенсация деуге де әбден болады, кеше Германия зертханасынан күлдің қалдығы 48 мың жылдық екені нақтыланды. Тұттыбұлақтың Қазақстанда алғашқы қауымдық құрылыс адамдары тіршілік еткен ең көне үңгір екені анықталып отыр. Бұл әзірге нақтысы ғана. Әрі қарай зерттеген сайын одан да терең табыстарға қол жеткізуіміз мүмкін», дейді Жәкен Таймағамбетов.
Айта кетейік, Қазақстан Республикасы Ұлттық музейі Ғылыми зерттеу орталығының ұйымдастыруымен музейдің бас ғылыми қызметкері, тарих ғылымдарының докторы, академик Жәкен Таймағамбетов бастаған қазақ-орыс, қазақ-неміс, қазақ-жапон халықаралық экспедициялары Қаратау жотасынан бұрын-соңды белгісіз болып келген палеолит дәуіріне тиесілі 85 үңгірді анықтаған болатын.
Бәйдібек ауданы әкімінің орынбасары Бақыт Қырғызәлиев тарихи-киелі орындарға бай ауданның туристік бағыты алдағы уақытта тағы да бір жаңа орынмен толығатынына сенім білдірді.
«Ауданымыздағы Бәйдібек ата, Домалақ ана, Қос ана кесенелері мен Ақмешіт үңгірі сынды тарихи орындар елімізбен қатар алыс-жақын шетелдік туристердің де ерекше қызығушылығын тудыратыны жасырын емес. Тұттыбұлақ үңгірі де болашақта алғашқы қауымдық құрылыс адамдарының тыныс-тіршілігі мен жүріп өткен жолдарын нақты деректермен танытуға лайық орын ретінде өз келушілерін тартады деп ойлаймын. Бұл жоспарды іске асыру болашақтың еншісінде. Ғалымдар зерттеу жұмыстарын толық аяқтап, ғылыми деректерге көптеп қол жеткізген соң музейлендіру жобасы жүзеге асады», дейді Бақыт Қырғызәлиев.
Археологиялық қазба жұмыстары халықаралық жоба болғандықтан мұнда Ұлттық музей қызметкерлерімен қатар Испания, АҚШ, Грекия, Германия секілді елдердің зерттеушілері, ғылым докторлары бар. Сондай-ақ Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің студенттері де белсене атсалысуда. Екі археолог палеолит дәуіріне қатысты докторлық диссертациясын шетелде қорғайды.
Қазақстан Республикасы Ұлттық музейі мен Тюбинген университетінің археолог мамандарынан жасақталған экспедиция Қазақстан аумағындағы палеолит ескерткіштерін іздестіру, зерттеу жұмыстарын Түркістан, Жамбыл және Шығыс Қазақстан облыстарында жалғастырады.
Ақмешіт үңгіріне барар жол теп-тегіс екен. Осыдан 10 шақты жыл бұрын сапалы жол салынған. Жергілікті кәсіпкерлер демеушілік көрсетіп, айналмалы түсіп-шығуға ыңғайлы баспалдақты орнатып беріпті. Сосын тікұшақ қонатын екі алаң бар. Алыс-жақыннан кәсіпкер азаматтар да келіп-тұратын көрінеді. Туристерге келсек, әсіресе Ресейден, Қырғызстаннан көп келеді екен. Алдағы кезде мұнда келетін туристердің қатары артатыны анық.
Биылғы 10 айда Бәйдібек ауданында 47,9 млрд. теңгенің жалпы өңірлік өнімі өндірілді. Сондай-ақ, аймаққа есепті кезеңде жалпы 18,1 млрд. теңгеге инвестиция тартылды. Бұл туралы таяуда 10 айдың қорытындысы бойынша өткен брифингте аудан әкімі Ержігіт Шәріпбеков мәлімдеді.
– Биылғы жылдың 10 айында аудандағы ауыл шаруашылығы өнімінің көлемі 32,1 млрд. теңгеге жетті. Ал пайдалануға берілген тұрғын үйлердің жалпы ауданы 15 633 шаршы метрді құрап, өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 6,9%-ға артты, – деді аудан әкімі.
Аудан аумағында ауыл шаруашылық мақсатында пайдаланатын жер көлемі 556 171 гектарды құрайды. Жайылым жерлердің нысаналы мақсатында пайдаланылуын зерделеу барысында 199 жер телімі анықталып, хабарлама таратылған. Бұл жерлердің тізімі Түркістан облыстық жер ресурстарын басқару департаментінің құзіретіне сәйкес мемлекетке қайтару үшін жолданған.
Облыс тарапынан бекітілген жоспарға сәйкес, биыл ауданда ортақ жайылым жерлерді кеңейту мақсатында 95 408,57 гектар жайылым жер иелерімен 176 меморандум түзіліп, жоспар артығымен орындалған. Ал, мемлекет меншігіне қайтару жоспары 59,3 мың гектарды құрап, бүгінгі таңда 61 мың гектарға толығымен жүзеге асқан.
Сондай-ақ, мал басын көбейту бойынша ауданда оң өсім бар. Нақтырақ айтқанда ірі қара мал – 65,6 мың бас. Оның ішінде қой – 553,6 мың бас, ешкі – 56,6 мың бас, жылқы – 26,6 мың бас, түйе – 245, құс – 120 мың басқа жетіп отыр.
Инфрақұрылым бойынша Бәйдібек ауданында 17 елдімекен табиғи газбен қамтылған. Олар – Шаян, Шалдар, Жамбыл, Ақбастау, Екпінді, Шыбыт, Боралдай, Тасқұдық, Сарқырама, Ынтымақ, Мыңбұлақ, Қайнарбұлақ, Бестоғай, Мәдениет, Қосбұлақ, Жүзімдік, Ақбұлақ елдімекендері.
Сондай-ақ, 2021-2022 жылдары аралығында 5 ауылды (Амансай, Түйетас, Талап, Сарыбұлақ, Жолғабас) табиғи газбен қамтамасыз етуге қаржы бөлініп, мердігер мекемелер тарапынан құрылыс монтаждау жұмыстары жүргізілуде.
– Аудандағы 51 елдімекеннің 43-і орталықтандырылған ауызсумен қамтамасыз етілген. Сонымен қатар, аудан аумағында жалпы пайдаланымдағы және елдімекендердің ішкі көшелерінің ұзындығы 918,1 шақырымды құрайды. 2021-2022 жылдары аралығында ұзындығы 36 шақырымдық облыстық маңызы бар «Бірлік-Екпінді-Шалдар-Сарқырама-Жолғабас-Кеңес» автомобиль жолына, 15,1 шақырымдық «Шаян-Жамбыл» және 22 шақырымды құрайтын «Көксәйек-Ақсу-Шаян-Мыңбұлақ-М32» облыстық автомобиль жолдарына орташа жөндеу жұмыстары жүргізіліп, пайдалануға берілді», – деді Ержігіт Шәріпбекұлы.
Айта кетсек, биыл аудан аумағында орналасқан 6 елдімекендегі 10 нысанда абаттандыру жұмыстары атқарылуда. Сондай-ақ, Бәйдібек ата елдімекеніндегі орталық саябақтың құрылысына қаржы қаралып, құрылыс жұмыстары жүргізілуде. Нысан 2023 жылға өтпелі. Шаян ауылындағы 1 қабатты 20 үйдің және орталық стадион құрылыстарының жобалық сметалық құжаттамалары әзірленуде.
Саламат Айбар
