Бұл туралы Жасанды интеллект және роботтехника зертханасының меңгерушісі, Қазақстан Республикасы Ұлттық инженерлік академиясының академигі, техника ғылымының докторы, профессор Еділхан Әмірғалиев «Ана тілі» басылымына берген сұхбатында айтты.
– Сөз жоқ, технологиялық өркениет пайда болады. Көптеген салада еңбек өнімділігі артады; денсаулық сақтау саласының адам өміріне ықпалы күшейеді, адам ауыр жұмыстан арылады, отбасылық құндылықтарға көңіл бөлінеді. Сонымен қатар жасанды зерде жүйелері күн сайын кең көлемді жұмысты атқара отырып, бұрынғы қарым-қатынас мәдениетін бұзуы мүмкін деген болжам да айтылады. Адам қоғамда елеусіз қалып қоя ма деген күдік те бар. Жасанды зерде қаншалықты қуатты болса да, ол қоғамның дамуын, мемлекеттің саясатын айқындай алмайды. Білім берудегі, әлеуметтік саладағы, экономикадағы қоғам атынан қойылатын талаптар, өзгерістер қоғамның негізгі бағыты болады деп ойлаймын, – дейді ғалым.
Сондай-ақ ғалым адам өмірін жеңілдетуде не адам өмірін сақтауда қандай да бір салада адамзатқа қызмет етіп жүрген қазақстандық жобалар туралы пікірін білдірген.
– Ақпараттық және есептеуіш технологиялар институтындағы біздің ғылыми зертханамыз «Жасанды зерде және роботтехника» деп аталады. Өзінің аты айтып тұрғандай, әртүрлі есептерде жасанды зерде технологияларын әзірлеп қолданамыз. Жасанды зердеге тікелей қатысы бар біздің зертханада соңғы 4–5 жыл ішінде кейбір орындалған жұмыстарды атап өтейін. Бірінші, қазақ тіліндегі мәтіндерді және сөйлеулерді тану жүйесі; екінші, сөйлеушінің (диктордың) цифрлық портретін жасау; үшінші, вербалды интеллектуалды роботтық жүйе құрастыру; төртінші, қазақ тіліндегі сілтеме тілді құрастыру және өңдеу; бесінші, Оңтүстік Қазақстан территориясындағы тұздалған егістік жерлердің картасын және порталын жасау.
Бұл жобалардың әрқайсысы үшжылдық мерзімде орындалған, көптеген мәселелер қарастырылған.
Ғалымның пікірінше, Қазақстанда жасанды зердені қалай дамытамыз деген сұрақ Мемлекет басшысы Қ.Тоқаевтың жасанды зердені ғылым дамуының басты бағыттарының қатарына қосуы және Қазақстанды аймақтық технологиялық хаб жасау ойы арқау болады. Ақпараттық, коммуникациялық және ғарыштық зерттеулер ғылыми басымдығы бойынша мемлекеттік байқауға ұсынылған ғылыми жобалардың басым көпшілігі өз зерттеулерінде жасанды зерде технологиясын пайдаланған. Жоғары оқу орындарында жасанды зерде оқу бағдарламасы инженерлік мамандарды даярлау оқу үдерісіне қосылған.
– Жеке тәжірибеме сәйкес, студенттердің бітіру жұмыстарының тақырыптарының басым көпшілігі осы жасанды зерде мәселесіне байланысты болып отырғаны қуантады. Оның үстіне, мектеп, колледж қабырғаларында роботтехника пәні қосымша енгізіліп, үйірмелер қосылды. Қазақстан ғалымдары өз зерттеулерін жасанды зерде технологияларына негізделген инновациялық экожүйелер жасауға арнауы, ауыл шаруашылығында, геология, гидрогеология ауыр өнеркәсіп саласында инновациялық жобалардың көбеюуі елімізде жасанды зерде қозғалысының дұрыс жолда екенін білдіреді, – дейді ғалым.
