Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев еліміздегі республикалық және жергілікті жолдардың жағдайына қатысты мәселені назарынан тыс қалдырған емес. Осыған орай Түркістан облысында республикалық маңызы бар А-15 «Жызақ – Гагарин – Жетісай – Қызыләскер – Сарыағаш – Жібек жолы» күре жолы жөнделіп жатыр.
«ҚазАвтоЖол» ұлттық компаниясының мәліметінше, трассаның жалпы ұзындығы 146 шақырымды құрайды. Күре жол бойында 30-ға жуық елдімекен орналасқан. Облыс бойынша көлік қарқыны жоғары жолдардың қатарына жатады. Тәулігіне 15 мыңға жуық көлік жүреді.
«Биылғы жол құрылысы маусымы аясында жолшылар ұзындығы шамамен 50 шақырымды құрайтын нашар күйдегі үш учаскені жөндеп жатыр. Жөндеу жұмыстары Өзбекстан шекарасынан Жетісай қаласына дейінгі, Енкес елдімекенінен Жібек жолы елдімекеніне дейінгі және Лесбек батыр ауылынан Жүзімдік ауылына дейінгі жол аралықтарында жүргізіліп жатыр», – деп жазды ведомстводан. Жөндеу жұмысы тәулік бойы екі ауысымда жалғасып жатыр. 70 маман мен 45 арнайы техника жұмылдырылды.
Келес ауданы осыдан 5 жыл бұрын өз алдына жеке дара аудан болып қайта құрылды. Орталығы – Абай ауылы, ауданда 1 ауыл, 12 ауылдық округі және 83 елді мекен бар. Бастапқыда аудан инфрақұрылымы кенжелеген, әлеуметтік нысандардың тозығы жеткен болатын. Жаңадан құрылған ауданды дамыту бағытында кешенді жоспарлар түзіліп, жүйелі жұмыстар атқарыла бастады. Нәтижесінде өткен жылдар ішінде тұрғын үй коммуналдық шаруашылық саласында аудан тұрғындарының елді мекен санымен алғанда 64,9% табиғи газбен, 75% орталықтандырылған ауыз сумен қамтылды. Сонымен қатар, сапалы электр қуатымен қамтылған ауылдар саны 75,9% жетті.
Өңірді дамытудың күретамыры автомобиль жолдары екені анық.
Осыдан 5 жыл бұрын Келес ауданының ішкі көшелерінің қанағаттанарлық жағдайы 21% құраса бүгінгі таңда ол көрсеткіш 55 пайыздан асты. Жалпы ауданға қарасты аудандық маңызы бар автомобиль жолдарының ұзындығы – 122,5 шақырым. Өткен жылы 2,5 шақырым “Жүзімдік-Ақсу” KGS-4 автомобиль жолын жөндеу жұмыстары және KXSG-31 “КХ-94 Бекбота-Ащыкөл” аудандық маңызы бар автомобиль жолының 3,5 шақырым жолы орта жөндеуден өткізіліп, 83,5%-ға жетті. Биыл KXSG-31 “КХ-94 Бекбота-Ащыкөл” аудандық маңызы бар автомобиль жолының 6,5 шақырым жолына орта жол жөндеу жұмыстары толығымен аяқталған жағдайда 88,8%-ға жеткізу жоспарланып отыр.
Келес өңірінде тұратын азаматтардың дені ауылшаруашылығы саласында еңбек етеді. Биылғы 5 айда ауыл шаруашылығының өнім көлемі – 14 819,8 млн теңге болса, оның ішінде мал шаруашылығының өндірісі 12 327 млн теңгеге жетті. Диқандардың тындырымды істерінің нәтижесінде өсімдік шаруашылығының өндірісі – 2 397 млн. теңгені құрап, ауыл шаруашылығындағы өндірілген өнім 6300 тоннаға жетті. Сондай-ақ биылғы мамыр айында шағын және орта бизнес субъектілерінің саны 12 572 бірлікті құрап, 13 373 адам жұмыспен қамтылған.
Сонымен қатар, Түркістан облысының әкімі Дархан Сатыбалды аудан, қала әкімдеріне инвестиция тарту арқылы жаңа жұмыс орындаруын құру бағытында нақты тапсырмаларды жүктеген болатын. Берілген тапсырма аясында Келес өңірі атынан Келес ауданының әкімі Жәнібек Ағыбаев бастаған делегация Қытай Халық Республикасына іссапармен барып, бірнеше қалаларындағы ірі компаниялардың жұмысымен танысты. Аталған іссапардың негізгі мақсаты – ауданның экономикалық дамуы бойынша халықаралық тәжірибе жинақтап, Келес ауданына енгізу. Зауыт-фабрикалар ашу, халықтың әл-ауқатын арттыру болып табылады.
– Облыс басшысыныің тапсырмасына сәйкес, Түркістан облысынан арнайы делегация құрамында ҚХР-на іссапармен келдік. Бағдарлама бойынша Урумчи қаласында орналасқан минералды тыңайтқыш өндіретін зауытқа барып, зауыттың тарихымен және өндіріп жатқан өнімнің жетістіктерімен таныстық. Екінші бағытымыз әр түрлі тамақ өнеркәсібіне арналған құрал-жабдық жасап шығаратын зауытқа барып өнімдерімен танысып, құрал-жабдықтардың тізімімен бағаларын алдық. Үшінші бағытымызды күніне 25 дана ауыл шаруашылығы техникасын жасап шығаратын зауыттың жұмысына қанық болды. Іссапарымыз Чжэнчжоу қаласында жалғасатын болады, – деді Жәнібек Есенұлы.
Түркістан облысынан келген делегация Чжэнчжоу қаласында бизнес өкілдерімен кездесіп, кәсіпорындармен танысады. Сонымен қатар, экономикалық аймаққа барып, Лоянг қаласының кәсіпорындарын аралайды. Іссапар 8 шілдеге дейін жалғасады.
Келес ауданы халқының саны – 133 753 адамды құраса, оның ішінде экономикалық белсенді халық саны – 62,6 мың адамды құрайды. Жалпы аудан аумағында 2021-2025 жылдарға арналған кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі Ұлттық жоба негізінде жүйелі жұмыстар атқарылып келеді. Олар, кәсіпкерлердің қажеттілігіне қарай дағдыларды дамыту, кәсіпкерлерді субсидиялық жұмыс орындарын құру арқылы қолдау, бұл жоба 5 бағытта жүзеге асуда. Сонымен қатар, кәсіпкерлік белсенділікті арттыру жобалары аясында нақты шаралар атқарылуда. Бұл туралы Келес ауданы әкімдігінің Халықты жұмыспен қамту орталығының директоры Нұрипа Темірбаева Келес аудандық Қоғамдық кеңесінің маусым айына жоспарланған кезекті отырысында мәлімдеді.
— Биыл 420 азаматты әлеуметтік жұмыс орындарына жолдау жоспарланып, бүгінге дейін олар 37 жұмыс берушіге 420 адам жолданды. Өтінім берген мекемелердің экономикалық бөлінісі бойынша 347 азамат ауылшаруашылық саласында, 75 азамат Қызмет көрсету саласында жұмыс жасауда. 2 азамат жұмысты аяқтаған. Жұмыс беруші мекемелермен түзілген келісім шарттарға сәйкес, әр бір жұмысшының айлық жалақысының 35 пайызын Келес ауданы әкімдігінің Халықты жұмыспен қамту орталығы субсидиялайды, ал қалған 65 пайызын жұмыс беруші мекеме төлейді. 2023 жылға бір жұмысшыға субсидия көлемі 34 650 теңгені құраса, жұмыс берушінің төлейтін суммасы 64 350 теңгеге тең болды. Жалпы жалақы 99 000 теңгені құрайды, – деді Н.Темірбаева.
Келес аудандық Қоғамдық кеңесінің маусым айына жоспарланған кезекті отырысы аудан әкімі аппаратында өтіп, үш мәселе қаралды. Олар, аудандық аурухана бас дәрігерінің атқарған жұмыстары, Бозай ауылы әкімінің және аудандық халықты жұмыспен қамту орталығының директорының биылғы жылдың І тоқсанында атқарған жұмыстары тыңдалып, талқыланды. Жоспарлы отырысқа Келес аудандық Қоғамдық кеңесінің төрағасы А.Мұхамеджанов және Кеңес мүшелері қатысты.
Бұдан бөлек, Келес ауданының әкімі Жәнібек Ағыбаев өткен тоқсанда жергілікті тұрғындармен кездесіп, мәселелерді шешу бойыша арнайы іс-шара жоспары бекітілген болатын. Аудан орталығында өткен кездесу барысында тұрғындар Абай ауылында, ауданның этномәдени бірлестіктеріне арналған орталық ғимарат салу үшін жер қарастыру мәселесін көтерген болатын. Осы мақсатта Абай ауылы әкімдігінің теңгерімінде орналасқан ескі мақта қабылдау пунктінің ішінде бос жатқан көлемі 0,36 га жер телімін мұражай құрылысын жүргізу үшін қажетті құжаттар рәсімделуде. Бұдан бөлек жаңа буынды дамыту орталығы бойынша бүгінгі таңда жобалық сметалық құжаттамасын әзірлеуге облыстық бюджет есебінен қажетті қаржы бөлініп, мемлекеттік сатып алу процедуралары жүргізілуде. Құрылысқа тапсырыс беруші облыстық құрылыс басқармасы болып табылады. Бұл туралы аудан орталығында тұратын тұрғындармен кездесуде аудан әкімі Жәнібек Есенұлы атап өтті.
– Өткен жолғы кездесуде өздеріңіз тарапынан маңызды мәселелер көтерілген болатын. Соларды шешу мақсатында жүйелі жұмыстар атқарылуда. Атап айтсам, Ынтымақ, Маусым, Қожамберді батыр, Отан, Мәдениет көшелерін сапалы электр қуатымен қамту бағытында мемлекеттік сатып алу конкурсы жарияланып, жеңімпаз мердігер анықталды. Осы жылы құрылыс жұмыстары жүргізілетін болады. Абай ауылындағы №105 жатақхана ғимаратына табиғи газ тарту мәселесі бойынша «ҚазТрансГазАймақ» АҚ мекемесімен жаңадан жоба жасалуда, алдағы уақытта өз шешімін табатын болады. №5 жалпы орта білім беретін мекемеге баратын «Шығыс» және «Еңбекші» ықшам аудандарының оқушылары үшін аяқжол салу үшін ауылшаруашылық мақсатындағы жер телімі ауыл тұрғынына тиесілі болғандықтан, бүгінде азаматтың келісімдер алынды. Сонымен қатар Абай ауылының бас жоспарына өзгеріс енгізуге ұсыныс берілді. Бас жоспарға өзгерістер енгізіліп бекітілген кейін құжаттандыру жұмыстары жүргізілетін болады. Кейбір мәселелерді шешу үшін бюджеттен қаржы қарастыруға қосымша уақыт талап етуде, – деді аудан әкімі.
Кездесу барысында аудан әкімі Абай ауылының инфрақұрылым жүйелерімен толық қамтылуы бағытында атқарылып жатқан жұмыстарға тоқталып өтті. Ауыл аумағында жолдардың 93% асфальтталған. Бүгінде 10 көшеге зерделеу жұмыстары жүргізіліп, сметалық құжаттар әзірленген. Оның ішінеде 8 көше (Маусым, Бәйтерек, Д.Қонаев, Т.Рысқұлов көшесінің №4 өткелі, Ж.Шаяхметов, Шығыс С.Баубеков, №10 көшелер) орта жол жөндеуге (асфалть төсеуге) мемлекеттік сараптамадан өткізілді. Алдағы уақытта қаржы қаралуына орай, құрылыс жұмыстары жүргізілетін болады.
Келес ауданының Біртілек ауылдық округі «Ауыл аманаты» пилоттық жобасына қатысуы көзделген. Қазіргі таңда аталған жоба аясында 5 ауылшаруашылығы өндірістік кооперативі құрылып, 401 адам қызығушылық танытып отыр. Оның ішінде 78 азаматтың құжаттары аудандық «Ырыс» микрокредиттік ұйымының өкіліне тапсырылса, 38 азаматқа облыстық микрокредиттік ұйымы тарапынан несиелері мақұлданды. Солардың қатарында тұт ағашын егіп, жібек құртын өндіруге бет бұрмақ болған азаматтар да бар. Оларға аудан әкімдігі тарапынан қажетті көмектер берілмек. Бұл туралы Келес ауданының әкімі Жәнібек Ағыбаев Біртілек ауылдық округінің тұрғындарымен өткен кездесуінде атап өтті.
– Ауыл аманаты жобасы кәсібін бастамақ болған азаматтар үшін таптырмас мүмкіндік. Бұл жобаға Біртілек ауылдық округінің әлеуетін ескере келе қатыстыруды жөн санадық. Бүгінде ауылдық округі аумағында «АгроКент» ауылшаруашылығы өндірісті коопертиві жылыжай және құс шаруашылығын дамыту бағыты бойынша ұсынылып, 78 адам кооперативке тіркелген. Қазіргі таңда 20 адамның құжаты (жылжымайтын мүлік) заңдастырылуда. Бұдан бөлек, өзім арнайы ауылдық округтің тыныс-тіршілігімен танысу үшін мамыр айында Біртілек ауылдық округіне қарасты елді мекендерді өзімнің орынбасарларымен, дербес бөлім басшылармен арнайы араладым. Аралау барысында бірнеше тапсырмалар бердім, – деген аудан әкімі берілген тапсырмалардың орындалуы туралы кеңінен тоқталып өтті.
Игілік елді мекеніндегі ауыз су мәселесін шешу мақсатында Сарыағаш топтастырылған су жүйесі мекемесінің магистралды су құбырына қосу жұмыстары жүргізілуде. Ал Жолбасшы елді мекеніндегі облыстық маңызы бар жол бойына аяқжол салуға 2280 метрге сметалық құжаттары істеліп, жұмыстар жүргізілуде. Біртілек ауылдық округі бойынша ішкі жолдарды жөндеу бойынша 11 көшеге сараптамадан қорытынды алу үшін құжаттар әзірленуде. Сонымен қатар 8 көше жалпы ұзындығы 14 шақырымды құрайтын жолға шағал тас төсеп, ағымдағы жөндеу жұмыстарын жүргізуге сметалық құжаттары істелді. Берілген тапсырмалардың орындалуы бағытында арнайы іс-шара жоспары бекітіліп, жүйелі жұмыстар жүргізілуде. Аудан басшысы Жәнібек Есенұлы кездесу соңында жеке мәселелері бойынша келген тұрғындарды қыбылдап, олардың мәселесін тыңдады.
