Бүгінгі таңда бірлік пен татулық мекені саналатын Ордабасы ауданында 125 мыңға тарта халық тұрып жатыр. Он ауылдық округ бар.
Ордабасы ауылшаруашылық пен өнеркәсіп салалары дамыған аудан саналады. Сондай-ақ ауданда шағын және орта бизнес саласы да қарқын алып келеді.
Жалпы ауданда атқарылған жұмыстардың нәтижесінде 2022 жылдың 9 айында өндірілген жалпы өңірлік өнім көлемі 97,5 млрд. теңге болып, өткен жылдың осы мерзімімен салыстырғанда (82 млрд. 958 млн.теңге) 17,6 пайызға артты.
2022 жылға нақтыланған ауданның бюджеті 35 млрд. 696 млн. теңгені құрап, 4 млрд. 495 млн. теңгеге артты, оның ішінде даму бюджеті 3 млрд. 923 мың теңгеге артты.
Кіріс көздері 2021 жылдың қорытындысымен 5 млрд. 431 млн. теңгеге орындалса, 2022 жылдың жоспары 6 млрд. 650 млн. теңге, немесе 22,4%-ға (1 млрд. 219 млн. теңгеге) артты.
2022 жылы аудан бюджетінің көлемі 2 млрд. 306 мың теңгеге, ал кірістер 72 млн. теңгеге (контингент 2 млрд. 858 мың теңгеге) артты.
Ағымдағы жылдың 9 айында бюджет кірістерінің жоспары 111,3% орындалып, шығындар 100% игерілді.
Аудан экономикасының жетекші бағыттарының бірі ауыл шаруашылығы саласы. Ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің көлемі 9 айда 53 млрд 818 млн. теңгенің өнімі өндіріп, 2021 жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 3 млрд. 446 млн. теңгеге артты.
Салаға тартылған инвестиция 3 млрд. 928 млн. теңгені құрап, нақты 38 жоба іске асты. Жыл қорытындысымен 5 млрд. 850 млн. теңгеге 47 жоба іске асырылады.
Ауданда жалпы жылы жайлар 118,7 га орналасқан. Жылыжай алаңдарын іске қосу бойынша 15,7 гектар жерге жылыжай құрылысы жүргізіліп жоспар 105%-ға, ағын суды үнемдеу технологияларын ендіру бойынша тамшылатып суғару 476 гектар жерге ендіріліп жоспар 112%-ға орындалып жалпы жер көлемі 3 228 га жетті, жаңбырлатып суғару жүйелері 502 гектар алқапқа ендіріліп жоспар 111%-ға орындалды.
Аудан көлемінде 68 мың 496 га ауыл шаруашылығы дақылдары орналастырылып, жоспар 103,2% орындалып, алынған өнім көлемі 476 340 тоннаны құрады.
2021 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда – ірі қара мал 4,4 пайызға, қой 3,2 пайызға, ешкі 9,1 пайызға, жылқы 8,9 пайызға, түйе 19,3 пайызға көбейген.
Ал, мал мен құс еті 13 мың 007 тонна, сиыр сүті 37 мың 861 тонна, тауық жұмыртқалары 10 млн. 068 мың дана өндірілді.
Сонымен қатар, егістік жерлерді тиімді пайдалану 1 алқаптан 2-3 рет өнім алу жобасы бойынша ауданда 363,7 гектарға 109 шаруа қожалықтар жұмыстарын жүргізді. Нәтижесінде 1-ші өнімнен 7 854,7 тонна, 2-ші өнімнен 6 477 тонна өнім жиналды.
2022 жылы 4 каналға күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілуде және 7 каналдың жобалық сметалық құжаттары әзірленуде. Сондай-ақ,
2023 жылға 5 каналды күрделі жөндеуден өткізу үшін облыстық бюджеттен 727 млн. теңге қаржы қаралды. Каналдың күрделі жөндеу жұмыстары 2023-2025 жылдарға өтпелі;
2022 жылға ағымдағы жөндеу жұмыстары 75 млн. теңгеге 2 су қоймасы, 7 канал және Арыс өзенінің арнасын бұру жұмыстары (жоба құны 164 млн. теңге) жыл соңына дейін жүргізіледі. Арыс өзенінің арнасын бұру және Ақбұлақ каналын ағымдағы жөндеу жұмыстары 2023 жылға өтпелі.
Сонымен қатар ағымдағы жылдың желтоқсан айынан бастап Төрткөл ауыл округіндегі 16 каналдың 55 шқ механикалық тазалау жұмыстары басталады.
Жобалар толығымен іске асқан жағдайда 2 852 га жерлер қайта айналымға қосылып, 2 050 га жерлер суармалы жерлер санатына енеді.
Ағымдағы жылы ауданда 2 ірі жобаны жүзеге асыру жоспарланды:
- Шұбар ауыл округінен сиымдылығы 40 мың бастық ірі қара мал бордақылау кешенін жүзеге асыру. Жоба құны 20 млрд.тг. Нәтижесінде 800 жас жұмыспен қамтылып, жылына 20 мың тонна ІҚМ еті өндірілетін болады. Іске асыру мерзімі: 2022-2024 жылдары;
- Қажымұхан ауыл округінен «Павлония» жеңіл ағаштарын өсіру жобасы. Жоба құны 1,2 млрд.тг. Жоба іске асқанда 10 адам тұрақты,
100 адам маусымдық жұмыспен қамтамасыз етіледі. 5 жылдан бастап 100 мың м3 ағаш өндірілетін болады. Өндірілген ағаштар жеңіл өнеркәсіпке (жиһаз, музыкалық аспаптар және кеңсе қағаздарына) қолданылатын болады. Іске асыру мерзімі: 2022-2023 жылдары.
Ауданда жалпы жайылым жер көлемі 111 мың 196 гектарды құрайды. Оның ішінде ортақ жайылымға бекітілген жер көлемі 17 мың 317 гектар, ағымдағы жылы ортақ жайылым көлемін 47 200 гектарға ұлғайту жоспарланып, 23 мың 932 гектар жер ортақ жайылымға қайтарылды.
Өнеркәсіп саласында 21 млрд. 190 млн. теңгенің өнімі өндіріліп, алдыңғы жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 804 млн. теңгеге, ал нақты көлем индексі 0,3%-ға артты. Ауданда өнеркәсіп саласында
40 кәсіпорын бар, оның ішінде: 3 ірі кәсіпорын, 3 орта кәсіпорын, 30 шағын кәсіпорын, 4 қосалқы кәсіпорын.
Аудан көлемінде 12 мың 170 шағын және орта кәсіпкерліктегі субъектілер бар, онда жұмыспен қамтылған адам саны 17 мың 681 (оның ішінде дара кәсіпкерлер саны – 5 074, заңды тұлғалар саны – 1 009, шаруа қожалықтарының саны 6 087 бірлік).
Олармен есепті кезеңде 32,1 млрд. теңгенің өнімі өндіріліп өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 151,4% артты.
2022 жылдың 9 айында жалпы инвестициялық құны 2 млрд. 254 млн. теңгені құрайтын 21 жоба, 82 жаңа жұмыс орны ашылды.
«Ұлттық жоба» аясында «Даму» кәсіпкерлікті қолдау қорымен
35 жобаға 280 млн. теңге қолдау көрсетілді.
Ауданға есепті кезеңде 26 млрд. 251 млн. теңге инвестиция тартылды, алдыңғы жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 10 млрд. 955 млн. теңгеге, ал нақты көлем индексі 66,8%-ға артты. Соның ішінде жеке инвестициялар 14 млрд. 851 млн. теңге, немесе 56,5%.
Аудандағы индустриалды аймақтың жалпы алаңы 102,5 га, оның ішінде – 20,8 га жер телімі бос, ол жерлерге отандық инвесторларды ауданға тартуға, өндірістік жаңа жобаларды іске асыруға үлкен мүмкіндік бар. Онда инфрақұрылымдар қол жетімді.
«Бадам» индустриалдық аймақта жалпы құны 21 млрд. 234 млн. теңгені құрайтын 6 жоба, 310 жұмыс орнымен орналасқан.
Іске асқаны – жалпы құны 16 млрд. 734 млн. теңгені құрайтын, 170 жаңа жұмыс орнымен 4 жоба.
2023 жылы жалпы құны 4,5 млрд. теңгені құрайтын, 140 жаңа жұмыс орнымен 2 жоба іске асады.
Бірыңғай индустрияландыру картасы аясында 2022-2025 жылдары аралығында жалпы инвестициялық құны 105,7 млрд. теңге, 6 жоба 1 060 жаңа жұмыс орнымен іске асыру жоспарланған.
Жалпы құны 6,2 млрд. теңгені құрайтын, 270 жаңа жұмыс орнымен 3 жоба ағымдағы жылы қосылды.
Жалпы құны 99,5 млрд. теңгені құрайтын, 790 жаңа жұмыс орнымен 3 жоба 2023-2025 жылдары аралығында іске қосылады:
Картадан тыс жалпы инвестициялық құны 2,7 млрд. теңге, 4 жоба 105 жаңа жұмыс орнымен іске асыру жоспарланған.
Жалпы құны 700 млн. теңгені құрайтын, 50 жаңа жұмыс орнымен 2 жоба ағымдағы жылы қосылды.
Жалпы құны 2 млрд. теңгені құрайтын, 55 жаңа жұмыс орнымен 2 жоба 2023жылы іске қосылады.
2022-2023 жылдары туризм саласында жалпы құны 6,3 млрд. теңгені құрайтын 6 жоба, 184 жұмыс орнымен іске қосылады деп жоспарланған.
Ағымдағы жылы 2 жоба 1 млрд. 663 млн. теңгеге, 32 жұмыс орынмен іске асырылады.
2023 жылы 4 жоба 6,1 млрд. теңгеге, 152 жұмыс орынмен ашылады.
Есепті кезеңде ауданда орындалған құрылыс жұмыстарының көлемі 9 млрд. 874 млн. теңгеге орындалып, алдыңғы жылғы осы кезеңімен салыстырғанда нақты көлем индексі 54,6 % өсті.
Жалпы аудан бойынша елді мекендердің инфрақұрылымдарын жүргізуге 2022 жылы 13 млрд. 995 млн. теңге жұмсалатын болса, 2023 жылы 16 млрд. 072 млн. теңге осы мақсатта бағытталады.
Бүгінгі күнге ауданда 57 елді мекеннің 48-і құбырлы ауыз сумен қамтылған (Шұбарсу есепке алынған). Қамту көрсеткіші 92,4%.
Жалпы бюджеттен ауыз сумен қамтуға 2022-2023 жылдары 9 млрд. 127 млн. теңге жұмсалады, оның ішінде:
2022 жылы 6 елді мекеннің құрылыстары аяқталып, сапалы ауыз сумен қамтылады, немесе 1 125 абонент қосымша құбырлы ауыз сумен қамтылып, көрсеткіші 99,1% жоғарлайды.
2023 жылы Шұбарсу ауылындағы ауыз су жүйесін қайта құру жұмыстары аяқталады, 5 430 абонет сапалы құбырлы ауыз сумен қамтылады;
2023 жылы Мәдениет, Жұлдыз, Ынтымақ елді мекендерін құбырлы ауыз сумен қамту құрылыстарының ЖСҚ әзірленеді.
Аудандағы 57 елді мекеннің 31 елді мекен электр қуатымен толық қамтылған, 25 елді мекенде ішін ара желілер жаңартылған,
1 елді мекеннің электр жүйелері толығымен жаңартылуда. Қамту көрсеткіші 99%.
2022 жылға 3 елді мекенге 3 млрд. 097 млн. теңге қаралып, қазіргі таңда құрылыс жұмыстары аяқталған. Нәтижесінде 2 942 абонент электр қуатына қосылып, көрсеткіш 99,0% жетті.
2023 жылы Шұбарсу ауылының электр желілері толығымен жаңартылып, нәтижесінде 5 893 тұтынушы сапалы электр қуатымен қамтылатын болады қамту көрсеткіші 100% құрайды.
Одан бөлек 2023 жылға 2 жобаға облыстық бюджеттен қаржы бөлуге өтінім жолданды.
Аудандағы 57 елді мекеннің 9 елді мекені табиғи газбен қамтылған Соның ішінде – 2022 жылы 4 елді мекенге газ құрылысы жұмыстарын жүргізіліп іске қосылды, қамту көрсеткіші 19,6%.
2022 жылы 24 елді мекеннің құрылысы жүргізілуде, жобалар 2023 жылға өтпелі, (69 952 адам) көрсеткіш 57,3% құрады.
2023 жылы жаңадан 4 нысан немесе 3 елді мекенге құрылыс жұмыстары жүргізіледі.
2027 жылға қамту көрсеткішін 100% жеткізу жоспарланды.
Ауданда елді мекендердегі жаңа құрылған мөлтекаудандарды инфрақұрылыммен қамту мақсатында 2022 жылы жалпы 222 млн. теңге бағытталды жоба 2023 жылға өтпелі. Құрылыс жұмыстары аяқталған соң 2 069 тұрғын үй мен жер учаскі иелері толықтай инфрақұрылыммен қамтылады.
Аудан көлемінде жалпы автомобиль жолының ұзындығы 1 398,4 шақырымды құрайды, оның ішінде:
73,3 шақырымы – республикалық маңызы бар (100% қанағатты);
242,8 шақырымы – облыстық маңызы бар (100% қанағатты);
93,6 шақырымы – аудандық маңызы бар (66,3 шқ 70,8% қанағатты, 27,3 шқ 29,2% қанағатсыз).
2022 жылға 2021 жылдан өтпелі 2,2 млрд. теңгеге 64,7 шақырымды құрайтын 3 облыстық маңызы бар жолдарына жөндеу жұмыстары жүргізілді, қанағатты жағдайы 100%.
Ағымдағы жылы 1,3 млрд. теңгеге 32,3 шақырымды құрайтын 8 аудандық маңызы бар автомобиль жолдарына жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Жыл қорытындысымен қанағатты жағдайы 71,5% жетеді.
Елді мекендердегі 680 ішкі көшелер – 988,7 шақырымды құрайды. Оның ішінде;
291 көшесі 446,8 шақырымы асфальттанған 45,1%;
107 көшесі 172,9 шақырымы – шағал тас 17,5%;
282 көшесі 369,1 шақырымы – топырақ жол 37,4%.
Ағымдағы жылы жалпы 84,3 шқ жол пайдалануға беріледі, оның ішінде: 32 көшенің 62 шқ орташа жөндеуден 1 млрд. 446 млн. теңгеге өтеді, нәтижесінде аудандағы ішкі көшелердің асфальтпен төселгені 514,7 шқ құрап, 52 пайыз жетеді.
Бүгінгі таңға жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатқан жалпы 32 көшенің қазіргі таңға 14 көшесі аяқталды. 30 жобаға, 64,4 шқ топырақ жолдарға 230,5 млн. теңгеге тас төселеді, яғни топырақ жолдар 304,7 шқ төмендейді.
2023 жылы 1 млн. 747 мың теңгеге 34 көшеге орташа жөндеу жұмыстарын жүргізу жоспарланды, жыл соңымен 79,4 шақырым асфальт төсеу жұмыстары жүргізіліп, қанағатты жағдайы 594,1 шақырым немесе 60% жетеді, өсім 8%.
Қазіргі таңда жергілікті бюджет есебенін субсидиялауға 41,3 млн. теңге қарастырылып, 9 бағыт бойынша қоғамдық көлікпен жолаушылар тасымалы ұйымдастырылған:
Ағымдағы жылы қазан айынан бастап қосымша 4 бағыт іске қосылды. 2023 жылы осы бағытта 68,9 млн. теңге жұмсалады.
2022 жылы 349,2 млн. теңгеге 22 жоба іске асырылуда, Қарақұм ауылындағы саябақты абаттандыру 26,4 млн. теңге. Аяқ жол орнату 3 жоба, жалпы құны 109,8 млн. теңге. Спорт алаңшаларды орнату 6 жоба жалпы құны 128,9 млн. теңге. Балалар ойын алаңшаларын орнату 2 жоба жалпы құны 23,2 млн. теңге. Ортақ ортаны абаттандыру 6 жоба 2023 жылға өтпелі. 2023 жылы 8 жобаға бюджеттен 554,5 млн. теңге қаралып, абаттандыру жұмыстары жүргізілді.
Аудан бойынша ирригациялық арық орналасқан көшелер саны 23, жалпы 38,3 шақырым құрайды.
2022-2023 жылдарға жоба құны 216,2 млн. теңгені құрайтын Темірлан ауылындағы жалпы ұзындығы 9 шақырым 15 ішкі көшелерге ирригациялық жүйе құрылысы басталды.
Аудан бойынша жалпы 680 көшелердің 140 көшесіне жарықтандыру құралдары орнатылған, көрсеткіш 20,5%. Оның ішінде 2022 жылы 29 көшеге жарықтандыру құралдары орнатылды.
2023 жылдың бюджетіне 9 көшені жарықтындару жоспарланып, жарықтандырумен қамтылған көшелер саны 149 ға жетіп, көрсеткіш 21,9% құрайды.
Аудан көлемінде 2022 жылы жол қауіпсіздігі үшін 26 бейнебақылау камерасы орнатылды, нәтижесінде есепті кезеңде ауданда орын алған қылмыстар 8,1% төмендеген. 2023 жылы қосымша 18-і орнатылады.
Ағымдағы жылдың 9 айында ауданда пайдалануға берілген тұрғын үйлердің жалпы алаңы 25 мың 723 шаршы метр, немесе нақты көлем индексі 18,3 % артты.
Аудан әкімдігі тарапынан Темірлан ауылындағы тұрғын үй иелерімен келісімдер жасалып, ағымдағы жылы аудандық бюджет есебінен 9 тұрғын үй жөнделіп, 14-ін 2023 жылы жөндеуден өткізу жоспарланды.
Ауданда барлық білім беру ұйымдарының саны -130. Оның ішінде:
70 мектеп (50 орта, 3 негізгі, 17 бастауыш), оның 66-і мемлекеттік, 4-і жеке меншік. Бір мектеп үш ауысымда оқу процессін жүргізсе (Шұбарсу а/о, Исламқұлов ЖОМ), 19 мектеп ыңғайластырылған жайда орналасқан, оларда 37 мың 559 оқушы білім алады, қосымша 2 білім беру ұйымдары бар
58 мектепке дейінгі ұйымдарда жалпы 1-6 жас аралығында 8 424 бала тәрбиеленуде қамту көрсеткіші 97%. Аудандағы үш ауысымдық оқуды жою және ыңғайластырылған жайдағы мектептердің санын азайту мақсатында 2022-2025 жылдары жалпы 10 557 орынға арналған мемлекеттік 13 мектеп (7200), жеке меншік 8 мектеп (3357) салынып, пайдалануға беріледі.
Мемлекеттік мектептердің барлығы бейнебақылаумен қамтылған (100%), оның 31-ғы облыстық полиция басқармасына қосылған, дабыл батырмалар орналасуы 98,1% құрайды (54/53), Ағымдағы жылы Нұрлыбеков және Ысмаилов атындағы мектеп ғимараттары күрделі жөндеуден өткізілсе, 2023 жылға Ерназаров атындағы мектебінің ғимаратын күрделі жөндеуге бюджетке ұсыныс енгізілді.
Аудан халқына жалпы 55 ұйым, оның:
– 51 мемлекеттік емдеу–профилактикалық мекемелер қызмет көрсетеді.
– 3 жеке меншік емхана.
– «Темірлан» жеке меншік оңалту орталығы қызмет көрсетеді.
2022 жылы Қызылжар, Көлтоған фельдшерлік-акушерлік бекеттері ғимаратының құрылыс жұмыстары жүргізілуде. Төреарык, Дербес, Ыкластемир фельдшерлік-акушерлік бекеттері ғимаратының құрылыс жұмыстары 2023 жылға өтпелі.
2023 жылға 2 фельдшерлік-акушерлік бекеттерінің құрылыстары (Көкарал, Қарабастау) және «Бөген» дәрігерлік амбулаториясының құрылысына ЖСҚ әзірлеуге облыстық салалық басқармаға бюджетке ұсыныс енгізілді.
Ауданда 124,4 мың халық бар, онын ішінде экономикалық белсенді халық саны 61 129. Бүгінгі таңға ресми тіркелген жұмыссыздар саны 2 068 адам құрады. Есепті кезеңде жұмыспен қамтудың белсенді шараларына 3 548 азаматқа жолдама берілді.
2021-2025 жылдарға арналған жаппай кәсіпкерлікті дамытудың ұлттық жобасы шеңберінде жоспар 102,4 % орындалды, яғни 3 731 адам қатысты (жылдық жоспар – 3 643 адам), онын ішінде:
Жастар практикасына 305 жұмыссыз жас азамат жолданды.
Ақылы қоғамдық жұмыспен 443 жұмыссыз жас азамат жолданды.
Әлеуметтік жұмыс орындарына 184 жұмыссыз жас азамат жолданды.
«Алғашқы жұмыс орыны» жобасына 37 азамат жолдады.
«Күміс жас» жобасы бойынша 23 азамат жолданды.
20 азамат қысқа мерзімді оқу курсына жолданды.
Жаңа бизнес идеяларға берілетін грант бойынша 183 азамат грант алды.
Аудан көлеміндегі бос жұмыс орындарына 2 536 азамат жолданды немесе 112,3% орындалды.
Нәтижесінде 2022 жылдың қорытындысымен аудандағы ресми жұмыссыздар саны 404 адамға азаяды (1 664), жұмыссыздық деңгейі 5,2%-дан 5%-ға төмендейді.
176 мүмкіндігі шектеулі азамат жұмыспен қамтылды.
29 жасқа дейінгі 881 азамат жұмысқа орналасты.
Аз қамтылған отбасы мүшелері қатарынан 694 азамат жұмыспен қамтылды.
Ағымдағы жылға әлеуметтік көмекке жалпы 1 млрд. 355 млн. теңге бюджеттен бөлінді, бұл қаржымен аудандағы аз қамтамасыз етілген 2 304 отбасы қамтылады. Оның ішінде:
Мемлекеттік атаулы көмек 12 900 адамға 1 млрд. 044 млн теңгеге көрсету жоспарланған;
Кепілдірілген әлеуметтік топтамамен 3 885 бала 311,5 млн. теңгеге қамту жоспарланды.
2022 жылдың 1 қарашасына 2 068 отбасының 11 679 адамына 721,6 млн. теңге атаулы әлеуметтік көмек тағайындалып, төленді.
2 068 отбасының 3 259 баласына 141,0 млн. теңге кепілдік берілген әлеуметтік топтамасы берілді.
Есепті кезең ішінде “Қамқорлық” жобасы бойынша 70 отбасыға жалпы 36 млн. 540 мың теңгеге демеушілер есебінен көмектер көрсетілді.
– 3 отбасына 26 млн.700 мың теңгеге демеушілер есебінен 3 тұрғын үй сатып әперілді. Жыл соңына дейін демеушілер есебінен қосымша 2 тұрғын үй беру мақсат қойылды.
Үстіміздегі жылдың 22 шілдесінде «Шапағат» әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы ашылды. Орталық 3 бағытта қызмет көрсетеді.
