Түркістан қаласында сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің жемқорлық індетін жою мақсатында түсірілген көркем фильмдер, қойылымдар мен түсіндірме жұмыстары да жүргізілуде. Сонымен қатар, Түркістан қалалық мәслихатында қала әкімдігінің жанындағы сыбайлас жемкорлыкка қарсы күрес жүргізу мәселелері жөніндегі комиссиясының 2022 жылдың 9 айында атқарған жұмыстарының есебі де қаралған болатын. Кездесуде әділдік пен заң үстемдігін орнату.
Кез-келген өркениетті қоғам үшін сыбайлас жемқорлықпен күрес ең өзекті сұрақтардың бірі болып табылады. Сыбайлас жемқорлық мемлекетті ішінен ірітіп, бұлғаңдататын, бастамалар мен жетістіктерді жоққа шығарып, ұлттық қауіпсіздікке қауіп-қатер ретінде қарастырылады. Сондықтан болар,Қазақстан Республикасының мемлекеттік саясатының негізгі басымдылықтарының бірі болып осы зұлымдықпен күресу табылады. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет дегеніміз – бұл адамның саналы түрде және адамгершілік қасиетімен сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұру, пара сұрамау, пара бермеу, мемлекеттің мүлкіне қол сұқпауы. Сәйкесінше, қоғамда жемқорлыққа қарсы мәдениетті арттырудың нәтижесінде жемқорларға деген теріс көзқарас қалыптастыру, яғни пара алуды, пара беруді өз мәселелерін шешудің оңай әдісі деп қарайтын тұлғалардың үлесін түбегейлі азайту керек екендігі айтылды. Бұл жұмыстар тек құзырлы органдар мен агенттіктердің қызметімен шектелмеуі тиіс. Сыбайлас жемқорлықты түбегейлі жою үшін барлық мемлекеттік органдар мен қоғам өкілдерінің белсенді қатысуы маңызды екендігі түсіндірілген.
Бұдан бөлек, Түркістанда білім беру саласындағы сыбайлас жемқорлық мәселелері де талқылануда. Білім беру саласы — өскелең жас ұрпақтың болмысы мен бітімін, танымы мен түйсігін қалыптастыруда айрықша маңызға ие мемлекет саясатының бірден-бір басты саласының бірі болғандықтан, бүгінгі күні жас өскіндерді білім беру ошақтарында әділдік пен парасаттылық құндылықтарымен сабақтастыра отырып тәрбиелеу – Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің негізгі бағыттарының біріне айналып отыр. Осыған орай, ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің тікелей бастамасымен Түркістан өңірінің білім беру ордаларында қоғам індетіне қарсы бірқатар жарқын жобалар, соның ішінде 300 мыңнан аса жас буынды қамтитын «Адал Ұрпақ» ерікті мектеп клубтары жұмыс жасап, күні бүгінге дейін жастар арасында жемқорлықсыз болашақты қалыптастыруға бағытталған түрлі пікірсайыс алаңдары мен шығармашылық байқауларын тұрақты түрде өткізіп келеді. Десе де, алдын алу жұмыстарының жүйелі түрде жүргізіліп жатқандығына қарамастан, Түркістан облысының білім беру саласында, соның ішінде кадр мәселесін шешуде, сондай-ақ мемлекеттік бағдарламаларға қарастырылған қаржыны жұмсау мен мемлекеттік сатып алу барысында сыбайлас жемқорлық құқықбұзушылықтары белең алуда.
ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің серіктестік департаментінің басшысы Расул Медетовтың айтуынша ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің бастамасымен «Саналы ұрпақ», «адал ұрпақ» деген клубтар құрылған. Жобалардың басты мақсаты өскелең ұрпақ арасында жемқорлыққа қарсы сана қалыптастыру. «Саналы ұрпақ» клубы жоғары оқу орындары студенттері арасында жұмыс істейді. Қазіргі таңда Қазақстан университеттерінде 800 клуб бар. Онда түрлі іс-шаралар ұйымдастырылып тұрады. Мектеп оқушыларын қамтитын «Адал ұрпақ» жобасы 3000 мектепте бар. Жемқорлыққа қарсы түсіндірме жұмыстары жүргізіледі, жемқорлыққа қарсы балалар шығармашылығының байқаулары ұйымдастырылуда. «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Заңда «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылды өз құзыреті шегінде барлық мемлекеттік органдар, ұйымдар, квазимемлекеттік сектор субъектілері мен лауазымды адамдар жүргізуге міндетті» деп жазылған. Заң талаптарын заңды шығаратын, мемлекеттік қызметкерлердің кейде орындамай кететінін өкінішті. Қоғамда азаматтардың заңға деген құрметін арттыратын сана қалыптастыру да қажет-ақ. Сыбайлас жемқорлықпен күресу бүгінгі күннің күрделі мәселесі болып отыр. Жемқорлық – мемлекеттің, қоғамның дамуына тежеу болатын, болашағына кесірін тигізетін індет. Оның тамырына түбегейлі балта шаппайынша, мемлекетте тұрақты өсіп-өркендеу болмайды. Қазір барлық дамыған елдер заманға сәйкес сыбайлас жемқорлықпен күресудің жаңа әдістерін іздеп тырысуда. Соның ішінде сыбайлас жемқорлық жасағаны үшін жауапкершілікті арттыратын қатаң заңдар қабылдауда. Елімізде сыбайлас жемқорлықпен күреске жалпы мемлекеттік саясат мәртебесі берілген, оны жүзеге асыру бойынша ұйымдастырушылық және құқықтық іс-шаралар жалпы жүйелік және кешенді сипатқа ие болып отыр. Жемқорлық билік еткен қоғамның алға баспайтынын ескерсек, оны кезек күттірмес мәселелер қатарында тез арада реттеуге тиістіміз. Ал бұдан да жақсы жетістікке жету үшін барлығымыз жұмыла бұл дертпен күрескеніміз дұрыс. Қазіргі танда сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің маңызды факторларына нормативтік-құқықтық базаны әрі қарай жетілдіру, жемқорлыққа қарсы шараларды күшейту, халыққа қызмет көрсетуде тығырыққа тірейтін көптеген әкімшілік тосқауылдарды болдырмау және ең маңызды шара ретінде халық арасында сыбайлас жемқорлыққа төзбеушілікті насихаттау тәрізді шаралар жатады. Осыған байланысты іске асыратын негізгі шараларға — мемлекеттік органдардың жұмыстарын ашық және анық қамтамасыз ететін мемлекеттік қызмет көрсетудің нақты стандарттарын енгізу әрі шешімдерді қабылдаудағы тиімділікті арттыру мәселесіне кешенділікпен келуге тиіспіз. Сонымен қатар сыбайлас жемқорлықпен пәрменді күресу үшін халықтың құқықтық сауатсыздығын жоятын, құқықтық түсіндіру жұмысының деңгейі мен сапасын арттырудың маңызы зор. Елдің дамуы мен әлеуметтік-экономикалық ілгерілеу жолындағы маңызды қадамдардың бірі – сыбайлас жемқорлықты жеңу. Бұл проблемаға бүкіл әлемде үлкен көңіл бөлінетіні кездейсоқ емес. БҰҰ Бас хатшысы Халықаралық сыбайлас жемқорлыққа қарсы күніне арналған жолдауында: «Сыбайлас жемқорлық елдің даму процесіне апатты әсерін тигізеді, өйткені мектептерге, ауруханаларға және басқа да өмірлік маңызды мемлекеттік құрылымдарға арналған қаражат тиісті жерлерге жіберілудің орнына қылмыскерлердің немесе арам шенеуніктердің қолына түседі. Сыбайлас жемқорлық зорлық пен тұрақсыздықты арттырады. Бұл мемлекеттік институттар мен тұтастай үкіметтің көңілін қалдыруы, халықтың ашуын келтіруі және тәртіпсіздікке әкелуі мүмкін» деген. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат – мемлекеттік саясаттың құрамдас бөлігі, оның ішінде келесі міндеттерді шешуге бағытталған шараларды қамтиды: сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті ұйымдастыру; сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды анықтау мен жазалаудың тиімділігін арттыру; сыбайлас жемқорлықты оның барлық көріністерінде қоғамдық қабылдаудан бас тартуға жағдай жасау.
